Сократтың атақты сөздері

Сократ – батыс философиясының негізін қалаушылардың бірі. Ол өз заманында ешқандай жазба қалдырмағанымен, шәкірттері арқылы әлемге даналықтың биік үлгісін қалдырды. Сократтың сөздері адамзат ойының дамуына орасан әсер етті. Оның нақылдары бүгінгі күнде де өзектілігін жоғалтқан жоқ, себебі олар адам табиғаты мен өмірлік ұстанымдардың терең мәнін ашады.

«Мен ештеңе білмеймін, бірақ басқалар білетіндей көрінеді.»
– Сократ.

Бұл сөз Сократтың таным мен кішіпейілділікке деген көзқарасын сипаттайды. Ол өзін «ештеңе білмейтін» адам ретінде көрсете отырып, басқалардың жалған даналығын сынады. Бұл тәсіл арқылы ол шынайы білімге жетудің жолын көрсеткен.

«Өзіңді таны.»
– Сократ.

Бұл қысқа әрі терең ой – Сократ философиясының негізі. Ол адамды сыртқы дүниеден гөрі ішкі дүниені тануға шақырды. Өзіңді тану арқылы ғана адам шынайы бақыт пен даналыққа қол жеткізе алады.

«Бақыт – байлықта емес, жанның тазалығында.»
– Сократ.

Ол адамның рухани байлығын материалдық құндылықтардан жоғары қойған. Жан тыныштығы мен әділетті өмір сүру – нағыз бақыттың негізі. Сократ үшін адамгершілік – ең жоғары құндылық.

«Жанға қамқорлық жасау – ең басты міндет.»
– Сократ.

Ол тән саулығынан бұрын рухтың саулығын маңызды санаған. Адам өзін рухани жетілдірмесе, басқа жетістіктердің бәрі бос көрінеді. Бұл сөз оның өмірлік философиясының өзегін құрайды.

«Жақсы адам ешқашан ешкімге жамандық жасамайды.»
– Сократ.

Бұл пікір Сократтың әділеттілікке деген сенімін білдіреді. Шынайы ізгі адам өзгеге зиян тигізбейді, себебі ол өз жанын кірлетуден қорқады. Ол жақсылықты әрекетпен дәлелдеуді маңызды деп санаған.

«Ақылды адам заңға бағынады, бірақ әділетсіз заңға қарсы тұра алады.»
– Сократ.

Сократ заң мен әділеттің айырмасын терең түсінген. Ол заңды құрметтегенмен, ар мен ақиқатқа қайшы келгенде үнсіз қалмайтын. Бұл оның азаматтық жауапкершілік туралы ұстанымының көрінісі.

«Тек зерттелген өмір ғана өмір сүруге лайықты.»
– Сократ.

Ол адамның өмірге мән беруі үшін терең ойланып, өзін-өзі үнемі сынап отыруы тиіс деген. Өз өмірін танымсыз өткізу – саналы тіршіліктің мақсатын түсінбеу. Бұл сөз қазіргі заманда да көп адамға ой салады.

Сократтың даналығы – тек көне заманның мұрасы емес, бүгінгі қоғам үшін де айқын бағдар. Оның нақылдары – адам болмысы, мораль, білім мен әділет туралы терең ойларға толы. Уақыт өзгерсе де, Сократтың сөздері мәңгілік құндылық ретінде қала береді. Олар бізге шынайы өмірдің мәнін ұғынып, адамдық жолдан таймауды ескертеді.