Рататуй – француз асханасының ең танымал тағамдарының бірі. Бұл көкөністерден жасалған ерекше дәмді әрі пайдалы тағам ғана емес, сонымен қатар мәдени маңызы зор аспаздық мұра. Оны тек Францияда ғана емес, бүкіл әлемде сүйсініп дайындайды және әр ел өзіне тән ерекшеліктер енгізген. Бұл тағам туралы көпшілік біле бермейтін қызықты деректер бар.
- Рататуйдың атауы прованстық диалектіден шыққан. Француз тілінде «ratouiller» және «tatouiller» сөздері араластыру, қуыру деген мағынаны білдіреді. Бұл тағамның дайындалу әдісімен тікелей байланысты.
- Алғашқыда рататуй қарапайым шаруалардың асы болған. Францияның оңтүстігінде фермерлер қолжетімді көкөністерден дәмді әрі тойымды тағам жасаған. Бүгінде ол әлемдік гастрономияның маңызды бөлігіне айналды.
- Классикалық рататуйге қызанақ, баклажан, цуккини, болгар бұрышы, пияз және сарымсақ кіреді. Бұл көкөністер тағамға ерекше хош иіс пен бай дәм береді. Оларды қуырып немесе қабаттап пісіруге болады.
- Бұл тағамның дәстүрлі рецепті тек 18-ғасырда жазбаша түрде тіркелген. Алайда, осыған ұқсас көкөніс тағамдары бұрыннан дайындалып келген. Прованс аймағының тұрғындары ғасырлар бойы көкөністерді әртүрлі әдіспен әзірлеген.
- Рататуйдің танымал болуы «Рататуй» анимациялық фильмімен тікелей байланысты. Pixar студиясы 2007 жылы шығарған бұл мультфильм француз тағамдарына деген қызығушылықты арттырды. Осы фильмнен кейін көптеген мейрамханалар өз мәзіріне рататуйді қосты.
- Дисней студиясының анимация шеберлері рататуйді жасау процесін зерттеу үшін аспазшылармен жұмыс істеген. Олар тағамның шынайы көрінуі үшін әрбір көкөністің түсі, құрылымы мен дайындау әдісін егжей-тегжейлі салған. Соның нәтижесінде мультфильм көрермендерге шынайы әсер қалдырды.
- Францияда бұл тағамды көбінесе нанмен бірге ұсынады. Балғын багет немесе дәнді нан көкөністердің шырынды дәмін толықтырады. Кейбір аспаздар оны макарон немесе күрішпен бірге береді.
- Әлемнің түрлі елдерінде рататуйдің өзіндік нұсқалары бар. Испанияда оған бұршақ қосса, Италияда оған пармезан себеді. Түркия мен Грецияда ұқсас тағамдар дайындалып, зәйтүн майымен беріледі.
- Бұл тағам вегетариандықтар арасында өте танымал. Оның құрамында ет жоқ болғандықтан, денсаулыққа пайдалы әрі жеңіл асты ұнататындар үшін керемет таңдау. Сондай-ақ, оны етпен бірге пісіруге болады.
- Дәстүрлі рататуй баяу отта ұзақ дайындалады. Бұл әдіс көкөністердің табиғи дәмін толықтай ашады. Дәмдеуіштер тағамға қосымша хош иіс береді.
- Француз аспаздары рататуйді суық күйінде де ұсынады. Оны салқындатқанда дәмі ерекше үйлесімге ие болады. Көптеген мейрамханалар оны гарнир ретінде пайдаланады.
- Прованс тұрғындары бұл тағамды көбінесе жаз мезгілінде дайындайды. Себебі, дәл осы уақытта көкөністер табиғи түрде пісіп, ерекше дәмді болады. Дұрыс таңдалған көкөністер рататуйдің сапасын анықтайды.
- Рататуй – денсаулыққа өте пайдалы тағам. Оның құрамындағы көкөністер дәрумендер мен антиоксиданттарға бай. Ол асқорыту жүйесіне оң әсер етеді және иммунитетті нығайтады.
- Кейбір мейрамханалар рататуйді сәнді аспаздық өнер туындысы ретінде әзірлейді. Олар көкөністерді жұқа тілімдерге бөліп, түрлі пішінде орналастырады. Мұндай әдіс тағамға ерекше әсемдік береді.
- Францияның кейбір аймақтарында бұл тағамды балықпен бірге ұсынады. Теңіз өнімдерімен үйлескенде рататуй жаңа дәмдік реңктерге ие болады. Бұл тәсіл Жерорта теңізі асханасына тән.
- 2010 жылы Нью-Йоркте әлемдегі ең үлкен рататуй жасалды. Оны әзірлеу үшін жүздеген килограмм көкөніс қолданылған. Бұл ерекше тағам шара барысында келушілерге ұсынылды.
- Париждегі кейбір мейрамханаларда рататуйдің ерекше түрлері бар. Кейбір аспаздар оған трюфель немесе экзотикалық дәмдеуіштер қосады. Бұл тағамның гастрономиялық деңгейін арттырады.
- Франциядағы ұлттық мейрамдарда рататуй жиі дайындалады. Ол ел мәдениетінің ажырамас бөлігі саналады. Бұл тағам достар мен туыстар бас қосқанда да жиі беріледі.
- Көптеген атақты аспаздар рататуйді авторлық тәсілдермен дайындайды. Олар рецептке өздерінің ерекше қоспаларын қосып, жаңа интерпретациялар жасайды. Осылайша, классикалық тағам үнемі жаңарып отырады.
Рататуй – тек қарапайым көкөніс тағамы ғана емес, француз асханасының нағыз символына айналған ерекше аспаздық туынды. Оның бай тарихы, түрлі нұсқалары және денсаулыққа пайдасы бұл тағамды бүкіл әлемге әйгілі етті. Бүгінде рататуйді әр елде әртүрлі тәсілмен дайындап, өзіндік аспаздық ерекшеліктер қосады. Уақыт өте келе ол жаңа қырларымен танылып, әлемдік гастрономияда өз орнын сақтап келеді.
