Нельсон Мандела – әлем тарихындағы ең ықпалды тұлғалардың бірі. Ол нәсілдік теңсіздікке қарсы күресте батырлық танытып, Оңтүстік Африка Республикасында демократиялық өзгерістердің негізін қалады. Оның өмірі мен ұстанымдары миллиондаған адамдарға шабыт сыйлап келеді. Енді осы тұлға жайлы бірегей мәліметтерге назар аударайық.
- Нельсон Мандела 1918 жылы Оңтүстік Африка Республикасының Мфезо атты шағын ауылында дүниеге келген. Ол Тембу тайпасының көсемдер әулетінен шыққан.
- Оның толық аты – Ролихлахла Нельсон Мандела. «Ролихлахла» сөзі хоса тілінде «ағаш бұтағын жұлып алу» немесе «тәртіп бұзушы» деген мағына береді.
- Нельсон есімі оған бастауыш мектепке алғаш барған кезде берілген. Ол кезде ағылшын тілді мұғалімдер жергілікті балаларға батысша есім беруді әдетке айналдырған.
- Мандела алғаш заңгерлік білімін Форт-Хэр университетінде ала бастады. Кейін ол Йоханнесбургтегі Витватерсранд университетінде оқуын жалғастырды.
- Ол Оңтүстік Африкадағы алғашқы қара нәсілді заңгерлердің бірі болды. Мандела заңгер ретінде қара халықтың құқықтарын қорғауға күш салды.
- 1944 жылы ол Африка ұлттық конгресінің жастар лигасының негізін қалауға атсалысты. Бұл ұйым кейін нәсілдік кемсітушілікке қарсы күресте үлкен рөл атқарды.
- Апартеидке қарсы күресте Мандела бейбіт митингілерден бастап, қарулы қарсылық жолына дейін барған. Ол мемлекет тарапынан қысым көрсе де өз ұстанымынан бас тартқан жоқ.
- 1962 жылы ол тұтқындалып, кейін 27 жылға бас бостандығынан айырылды. Оның түрмедегі ұзақ мерзімі еркіндік пен теңдікке ұмтылудың символына айналды.
- Мандела көп жылын Роббен аралындағы түрмеде өткізді. Бұл түрме бүгінгі күні тарихи ескерткіш ретінде сақталған.
- Түрмеде жүріп, ол өз мемоарларын жазып, күрес жолын жалғастыруға рухани дайындық жасады. Ол кітапты жасырын түрде түрме күзетшілерінің көзінен таса етіп жазған.
- 1990 жылы Оңтүстік Африка үкіметі оны түрмеден босатты. Бұл оқиға әлемдік қауымдастық тарапынан зор қуанышпен қарсы алынды.
- Түрмеден шыққан соң Мандела бітімгершілік пен ұлттық татуласуға үндеді. Ол кек алуды емес, әділет пен болашақты таңдады.
- 1993 жылы Нельсон Мандела мен Фредерик де Клерк бейбітшілік үшін Нобель сыйлығына ие болды. Бұл олардың елдегі нәсілдік саясатты өзгертуге қосқан үлесі үшін берілді.
- 1994 жылы Мандела Оңтүстік Африка Республикасының тұңғыш қара нәсілді президенті болып сайланды. Бұл тарихи оқиға елдің жаңа дәуірінің басталғанын білдірді.
- Ол президенттік қызметін бір ғана мерзім атқарып, 1999 жылы өз еркімен биліктен кетті. Бұл оның билікке ұмтылмағанын және нағыз демократ болғанын көрсетті.
- Манделаның басқару стилі кешірімділікке, әділеттілікке және көпұлтты бірлікке негізделді. Ол елдің барлық халқын біріктіруге тырысты.
- Ол өзінің өмірі мен күресі туралы «Бостандыққа апарар ұзақ жол» атты кітап жазды. Бұл туынды қазіргі таңда әлемнің көптеген тілдеріне аударылған.
- Манделаның атымен аталатын қайырымдылық қоры құрылған. Бұл ұйым денсаулық сақтау, білім беру және балалар құқығын қорғау бағытында жұмыс істейді.
- Ол футболдан 2010 жылы өткен әлем чемпионаты кезінде әлем назарына тағы да ілікті. Бұл шара Оңтүстік Африкада өткізілген алғашқы әлемдік спорттық жарыс болды.
- 2009 жылы БҰҰ 18 шілдені – Нельсон Мандела күні деп жариялады. Бұл күн адам құқықтарын қорғауға арналған жаһандық іс-шараларға арналады.
- Мандела заманауи саясаткерлер мен көшбасшылардың бойында болуға тиіс қасиеттердің үлгісі ретінде жиі аталады. Оның ұстамдылығы мен даналығы әлі күнге дейін бағаланады.
- Ол 2013 жылы 95 жасында дүниеден озды. Оның өмірімен қоштасу рәсіміне әлемнің түкпір-түкпірінен жүздеген елдің өкілдері қатысты.
- Нельсон Манделаға әлемнің көптеген елдерінде ескерткіштер қойылған. Олардың қатарында Лондон, Вашингтон, Париж және Претория қалалары бар.
- Оның құрметіне көптеген мектептер, көшелер мен алаңдар аталған. Бұл оның есімі халық жадысында мәңгі сақталатынын көрсетеді.
- Нельсон Мандела қарапайым киім киіп, қарапайым өмір сүргенді ұнатқан. Ол халықпен еркін араласқан және ешқандай артықшылықты мақтаныш көрмеген.
- Ол өзінің жеке басынан бұрын елінің тағдырына көбірек мән берген. Бұл оның шынайы патриот болғанын дәлелдейді.
- Манделаның сөздері мен ойлары афоризмге айналып кеткен. Оның «Мен ешқашан жеңілмеймін, не жеңемін, не үйренемін» деген сөзі бүкіл әлемге танымал.
- Ол ұлттық бірлікті спорт арқылы да нығайтуға күш салды. 1995 жылы регби бойынша әлем чемпионатында ОАР құрамасына қолдау білдіру арқылы ел ішінде татулықты нығайтты.
- Нельсон Манделаның өмірі мен күресі туралы ондаған фильм мен деректі хикая түсірілген. Олардың көпшілігі жастарды шабыттандыруға арналған.
- Оның тұлғасы ЮНЕСКО, БҰҰ және басқа халықаралық ұйымдардың бейбітшілік пен адам құқықтары жөніндегі бастамаларына негіз болды. Ол заманауи тарихтың ар-ожданына айналды.
Нельсон Мандела туралы осы мәліметтер оның өмірі мен мұрасын тереңірек тануға мүмкіндік береді. Ол әлемнің түкпір-түкпіріндегі адамдар үшін еркіндік пен әділеттің символына айналды. Манделаның өмірі адамгершілік, сабырлылық пен төзімділіктің шынайы үлгісі болды. Мұндай тұлғалар туралы естелік адамзаттың жалпы санасында мәңгілік сақталып, болашақ ұрпақ үшін жол сілтер шамшыраққа айналады.
