Конфуций – адамзат тарихындағы ең ұлы ойшылдардың бірі, оның даналығы мен өмірлік қағидалары ғасырлар бойы өз маңызын жоғалтқан емес. Ол адамның өзін-өзі жетілдіруі, моральдық құндылықтар, білім және әділеттілік туралы терең ойлар айтқан. Оның нақыл сөздері тек Қытайда ғана емес, бүкіл әлемде адамдарды дұрыс жолға бағыттайтын рухани қағидаларға айналды. Төменде Конфуцийдің ең танымал және мағыналы сөздері берілген.
«Үйде тәртіп болмаса, мемлекетті басқару қиын.»
– Конфуций.
Отбасы – кез келген қоғамның негізі. Егер адам өз отбасында тәртіп пен сыйластық орната алмаса, ол үлкен істерде де табысқа жете алмайды. Әр адам алдымен өзін және жақындарын тәрбиелеуі керек.
«Білген адам сөйлегенде сыпайы, ал ақымақ дөрекі келеді.»
– Конфуций.
Ақылды адам өз ойын ашық айтқанымен, ешқашан артық кетпейді. Надандық көбінесе өзгені ренжіту мен әдепсіздіктен көрінеді. Нағыз даналық – өз ойыңды жеткізуде сыпайылық пен құрметті сақтай білу.
«Тәжірибе – ең жақсы ұстаз, бірақ оның құны өте жоғары.»
– Конфуций.
Адам өз өмірінде көптеген қиындықтар мен қателіктерге тап болады, бірақ солардан алған сабақ ең құнды білім болып саналады. Тәжірибесіз даналыққа жету мүмкін емес. Өмірдегі әрбір сынақ – болашақ жетістіктердің негізі.
«Адамды тәртібі мен еңбегі көркейтеді.»
– Конфуций.
Тәртіп пен еңбек – жетістікке жетудің басты жолы. Егер адам өз өмірінде осы екі қасиетті ұстанса, ол кез келген қиындықты жеңе алады. Еріншектік пен тәртіпсіздік тек құлдырауға әкеледі.
«Жамандыққа жақсылықпен жауап берсең, әділет қайда қалады?»
– Конфуций.
Әділет – қоғамдағы ең маңызды қағида. Егер зұлымдыққа қарсы тұрудың орнына, оған төзімділік танытсақ, әділетсіздік күшейе түседі. Жақсылық өз орнында, ал жамандыққа әділ жаза берілуі тиіс.
«Нағыз білім – білмейтін нәрсеңді білгендей көрінбеу.»
– Конфуций.
Өзін бәрін білемін деп санау – надандықтың белгісі. Ақылды адам әрдайым үйренуге дайын және білмейтін нәрсесін мойындайды. Шынайы даналық – өзін танудан басталады.
«Бақытты өмір сүру үшін адам өз жүрегін тазартып, ішкі тыныштығын табуы керек.»
– Конфуций.
Сыртқы дүние қанша әдемі болса да, егер адамның жаны тыныш болмаса, ол бақытқа жете алмайды. Нағыз бақыт – байлықта немесе атақта емес, адамның ішкі жан дүниесінде. Өзін-өзі жеңе білген адам ғана шынайы бақытқа жетеді.
«Басқаларға көмектескен сайын, өзіңе де көмектесесің.»
– Конфуций.
Жақсылық жасау тек өзгелерге ғана емес, өзімізге де пайда әкеледі. Адам өзгелерге қамқорлық танытқан сайын, оның жаны байып, өмірі мәнге толы болады. Мейірімділік – адамды кемелдікке жетелейтін ең үлкен қасиет.
«Ең үлкен қателік – қателік жасаудан қорқу.»
– Конфуций.
Қателіктерден қашатын адам ешқашан алға жылжымайды. Өмір – тәжірибе жинақтау алаңы, ал қателесу – оның бір бөлігі. Батылдық танытып, алға ұмтылған адам ғана жетістікке жете алады.
«Төмен адам пайдаға, ал ақылды адам ар-намысқа ұмтылады.»
– Конфуций.
Адамның нағыз құндылығы оның материалдық байлығында емес, рухани тазалығында. Егер адам тек өз пайдасын ойласа, ол өз өмірін босқа өткізеді. Ал ар-намыс пен әділеттілікке ұмтылған жан – шынайы құрметке лайық.
Конфуцийдің нақыл сөздері адамды ішкі үйлесімділікке, әділдікке, еңбекқорлыққа және даналыққа шақырады. Ол өмірдің шынайы мәні тек сыртқы жетістіктерде емес, адамның ішкі жан дүниесінде жатқанын түсіндірді. Оның өсиеттері ғасырлар бойы өзекті болып қала береді және әрбір адамға өмірлік жолын дұрыс таңдауға көмектеседі.
