Чили – Оңтүстік Американың ерекше елдерінің бірі. Ол өзінің ұзын географиялық пішінімен, алуан түрлі табиғатымен және бай тарихымен әлемге танымал. Бұл елде ежелгі өркениеттерден бастап қазіргі заманғы инновацияларға дейінгі қызықты құбылыстар кездеседі. Төменде Чилиге қатысты ерекше деректер жинақталған.
- Чили – әлемдегі ең ұзын елдердің бірі. Оның ұзындығы шамамен 4300 шақырымды құрайды, бірақ ені ең тар жерінде небәрі 90 шақырымға жетеді.
- Ел аумағында климаттың барлық түрлері кездеседі. Чилиде шөлейттер, тропикалық ормандар, мұздықтар мен таулы аймақтар бар.
- Атакама шөлі – Жер бетіндегі ең құрғақ шөл. Кейбір аудандарында бірнеше ғасыр бойы жаңбыр жаумаған.
- Чилиде әлемдегі ең биік жанартаулардың бірі орналасқан. Ол Охос-дель-Саладо деп аталады және оның биіктігі 6893 метрге жетеді.
- Бұл елде жер сілкінісі жиі болып тұрады. Чили тарихындағы ең күшті жер сілкінісі 1960 жылы Валдивияда тіркеліп, магнитудасы 9,5 баллға жеткен.
- Чили Тынық мұхитының жағалауында орналасқандықтан, теңіз өнімдеріне бай. Мұнда түрлі балықтар мен теңіз өнімдерінен жасалған тағамдар кең таралған.
- Елдегі ең танымал аралдардың бірі – Пасха аралы. Ол өзінің алып тас мүсіндері – моаилермен әлемге әйгілі.
- Чили экономикасының негізгі салаларының бірі – мыс өндіру. Ел әлемдегі ең ірі мыс өндірушілердің қатарында және бұл металдың экспорты экономиканың маңызды бөлігі болып табылады.
- Чили шарап жасауымен де танымал. Жүзім шаруашылығы елдің көптеген аймақтарында дамыған және чилилік шараптар әлемдік нарықта жоғары бағаланады.
- Елдегі білім беру жүйесі Латын Америкасында үздіктердің бірі саналады. Университеттері халықаралық деңгейде танымал және шетелдік студенттер арасында сұранысқа ие.
- Чилиде ерекше дәстүрлер сақталған. Мұнда ұлттық би – куэка, ал негізгі халықтық мереке – 18 қыркүйек Тәуелсіздік күні болып саналады.
- Бұл елде әлемдегі ең таза аспан астындағы обсерваториялар орналасқан. Атакама шөлінде ірі астрономиялық зерттеу орталықтары жұмыс істейді.
- Чилиде жылқы еті аса танымал емес. Елдің дәстүрлі тағамдарының бірі – эмпанада, ол ет пен көкөністерден жасалған бәліш түрінде дайындалады.
- Елде футбол өте танымал спорт түрі болып табылады. Чили құрамасы 2015 және 2016 жылдары Америка Кубогын жеңіп алған.
- Чилилік әдебиет әлемдік деңгейде танылған. Бұл елдің ең танымал жазушыларының бірі – Нобель сыйлығының лауреаты Пабло Неруда.
- Чили әлемдегі ең тұрақты экономикалардың бірі болып саналады. Латын Америкасы елдері арасында экономикалық дамуы жоғары мемлекеттердің қатарында.
- Чилиде табиғи саябақтар мен қорықтар көп. Елдің 20%-дан астам аумағы ұлттық саябақтар мен қорғалатын аймақтарға жатады.
- Чилиде ерекше арал мәдениеті бар. Чилоэ архипелагы өзінің ерекше архитектурасымен және мифологиялық аңыздарымен танымал.
- Елде күн және жел энергиясын өндіру қарқынды дамып келеді. Чили Латын Америкасындағы жаңартылатын энергия көздерін қолдануда көшбасшы елдердің бірі.
Чили – табиғаты ерекше, тарихы бай әрі мәдениеті алуан түрлі мемлекет. Бұл ел өзінің табиғи кереметтерімен, экономикасының тұрақтылығымен және мәдени жетістіктерімен әлем назарын аударады. Чили туралы жаңа деректер әркімге осы елді тереңірек тануға және зерттеуге мүмкіндік береді. Оның қайталанбас ерекшеліктері Чилиді ерекше қызықты мемлекетке айналдырады.
