Босния және Герцеговина – Балқан түбегінде орналасқан көпұлтты, күрделі тарихы бар мемлекет. Оның географиялық, мәдени және тарихи ерекшеліктері бұл елді өзгелерден ерек етеді. Көпшілікке таныс емес, бірақ өте қызықты деректер осы елге деген қызығушылықты арттыра түседі. Назарларыңызға Босния және Герцеговинаға қатысты тың мәліметтерді ұсынамыз.
- Ел атауы екі аймақтың атауынан құралған: Босния – солтүстік бөлік, ал Герцеговина – оңтүстіктегі аймақ. Бұл атаулар тарихи, әкімшілік ерекшеліктерге байланысты қалыптасқан.
- Босния және Герцеговинада үш негізгі этникалық топ өмір сүреді. Олар – босниялық мұсылмандар (бошняктар), хорваттар және сербтер.
- Елде үш ресми тіл қатар қолданылады. Бұл – босния тілі, серб тілі және хорват тілі.
- Босния және Герцеговинаның мемлекеттік құрылымы өте күрделі. Ел екі автономиялық құрылымға және бір арнайы аймаққа бөлінеді, сонымен қатар ұжымдық президенттік институт бар.
- Ел астанасы Сараево – тарихта бірнеше маңызды оқиғалармен танымал қала. 1914 жылы дәл осы қалада австриялық тақ мұрагері Франц Фердинанд өлтіріліп, бұл оқиға Бірінші дүниежүзілік соғыстың басталуына себеп болды.
- Сараево – бір кездері Еуропадағы ең көпұлтты және толерантты қалалардың бірі болған. Онда мешіт, шіркеу, синагога және католик соборы бір көшенің бойында орналасқан.
- Босния және Герцеговина Еуропадағы жалғыз ел, оның жағалау сызығы небәрі 20 шақырымды құрайды. Бұл Неум қаласы арқылы жүзеге асады және елдің теңізге шығатын жалғыз жолы болып табылады.
- Ел табиғатқа бай әрі таулы бедерімен ерекшеленеді. Жерінің 80 пайызға жуығы орманды және биік таулы аймақтардан тұрады.
- Босния және Герцеговинада қысқы туризм жақсы дамыған. Жағдайы жақсы шаңғы курорттары 1984 жылғы Қысқы олимпиада ойындарына дайындық барысында салынған.
- 1984 жылы Сараево қаласы социалистік елдер ішінде алғаш болып Қысқы олимпиаданы қабылдады. Бұл оқиға қала тарихында ерекше орын алады.
- Елде көп ғасырлық Осман империясының ықпалы айқын байқалады. Бұл сәулет, асхана мәдениеті және дін саласында көрініс табады.
- Босниялықтар кофені ерекше жақсы көреді. Елде түрік стиліндегі қою әрі хош иісті кофе ішу – күнделікті дәстүрге айналған.
- Босния және Герцеговинада орта ғасырдан сақталған көпірлер көп кездеседі. Олардың ішіндегі ең әйгілісі – Мостар қаласындағы тарихи тас көпір.
- Мостар көпірі XVI ғасырда салынған және 1993 жылы соғыс кезінде қирап, кейін ЮНЕСКО бастамасымен қайта қалпына келтірілген. Қазір бұл көпір елдің ұлттық символдарының бірі саналады.
- Елде су көздері көп болғандықтан, сарқырамалар мен өзендер де молынан табылады. Кравице сарқырамасы туристер үшін ерекше қызығушылық тудырады.
- Босния және Герцеговинаның ұлттық тағамдары түрік, славян және жергілікті дәстүрлердің тоғысуынан құралған. Ең танымал тағамдардың бірі – чевапчичи деп аталатын еттен жасалған кішкентай котлеттер.
- Елде орта ғасырдан қалған жұмбақ тастар – стечки ескерткіштері жиі кездеседі. Бұл тастарда ерекше символдар мен жазулар бар, олар әлі күнге дейін толық зерттелмеген.
- Босния және Герцеговина Еуропадағы ең көп өзен мен таулы бұлақтарға ие елдердің бірі саналады. Бұл елде ауыз судың сапасы өте жоғары.
- Елдегі Рамадан айында қоғамдық орындарда діни әдет-ғұрыптарға құрметпен қарау кең тараған. Бұл – мұсылман халқының ықпалды екенін көрсететін мәдени белгі.
- Босния және Герцеговинада халықтың көп бөлігі өз үйлерін сақтап, ауылдық дәстүрлерін жалғастырып отыр. Қалалар мен ауылдардың айырмашылығы әлі де айқын сезіледі.
- Елдің ұлттық символдарының бірі – лалагүл бейнесі. Бұл гүл елдің ежелгі билеуші әулетінің белгісі ретінде танылған.
- Босния және Герцеговина – қазіргі күнге дейін Еуропалық Одаққа мүше емес, бірақ одақпен тығыз ынтымақтастық орнатқан ел. Ол ЕО-ға мүшелікке үміткер мемлекеттердің қатарында.
- Елде естелік пен ауыр зардаптарға толы 1992–1995 жылдар аралығындағы соғыс тарихы әлі де ұмытылған жоқ. Бұл соғыста этностық қақтығыстар мен геноцид оқиғалары орын алған.
- Сребреница қырғыны – Еуропадағы Екінші дүниежүзілік соғыстан кейінгі ең ірі әскери қылмыстардың бірі. Бұл трагедия әлем жұртшылығына Босниядағы адамзатқа қарсы жасалған зорлық-зомбылықты көрсетті.
- Бүгінгі таңда ел бейбітшілік пен тұрақтылықты сақтау жолында үлкен жұмыс атқаруда. Босния халқы өзара түсіністік пен диалог арқылы болашаққа сеніммен қадам жасауда.
Мұндай нақты мәліметтер Босния және Герцеговинаның өзіндік ерекшеліктері мен күрделі тағдырын жақсырақ түсінуге мүмкіндік береді. Елдің тарихы, табиғаты мен мәдениеті терең әрі көпқырлы. Жаңа өмір мен үмітке ұмтылған бұл халықтың өмірі мен мұрасы – адамзат тарихының маңызды бөлігі. Босния – қиындықпен шыңдалған, бейбіт өмірге құштар ел.
