Аңғкор-Ват – Камбоджадағы ең танымал және әлемдегі ең ірі ғибадатхана кешендерінің бірі. Бұл ғажайып құрылыс ежелгі өркениеттің керемет жетістігі саналады және буддизм мен индуизмнің мәдени ерекшеліктерін біріктіреді. Орманның қалың жапырағының арасында жасырынған бұл орын ғасырлар бойы ұмыт болғанымен, бүгінде туристердің қызығушылығын тудырып, таңғалдыратын тарихи ескерткішке айналған. Оны зерттеген сайын жаңа деректер ашылып, адамзат тарихының сырлары айқындала түсуде.
- Аңғкор-Ват XII ғасырда кхмер патшасы Сурьяварман II бұйрығымен салынған. Ол бастапқыда үнді құдайы Вишнуға арналған ғибадатхана ретінде тұрғызылған. Кейіннен буддистердің діни орталығына айналған.
- Бұл ғибадатхана әлемдегі ең ірі діни кешен болып саналады. Оның жалпы аумағы 162,6 гектарды құрайды. Мұндай алып ғимараттың салынуы сол кездегі инженерлік өнердің қаншалықты дамығанын көрсетеді.
- Аңғкор-Ваттың сәулеті ерекше үйлесіммен салынған. Ол индуизмдегі космологиялық модельге негізделіп, ғимараттың орталық мұнарасы Киелі Меру тауын бейнелейді. Бұл концепция буддистік және индуистік наным-сенімдердің әсерін көрсетеді.
- Ғибадатхананың қабырғалары мыңдаған ою-өрнектермен безендірілген. Оларда үнді мифологиясындағы құдайлар, шайқастар және аспан әлемінің көріністері бейнеленген. Бұл оюлар ежелгі кхмер мәдениетінің дамыған өнерін көрсетеді.
- Аңғкор-Ваттың құрылысында қолданылған тастар көрші таулардан тасымалданған. Ғалымдардың есептеуінше, құрылыс үшін шамамен 5 миллион тонна құмтас пайдаланылған. Бұл тастарды өзендер арқылы жеткізіп, арнайы өңдеу әдістерін қолданған.
- Ғимарат ежелгі сумен жабдықтау жүйесімен ерекшеленеді. Айналасындағы су арналары мен жасанды көлдер ғибадатхананы тұрақты сумен қамтамасыз ету үшін жасалған. Бұл гидротехникалық жүйе Аңғкор өркениетінің жоғары деңгейін дәлелдейді.
- Орта ғасырларда Аңғкор-Ват ұмыт қалған. Ол джунгли арасында жасырылып, тек XIX ғасырда қайтадан ашылды. Француз саяхатшысы Анри Муо бұл орынның қайта танылуына үлес қосты.
- Ғибадатхана Камбоджаның мемлекеттік рәміздерінің бірі болып табылады. Оның бейнесі елдің туында бейнеленген. Бұл оның мәдени және тарихи маңызын көрсетеді.
- Аңғкор-Ваттың орналасқан аймағы Аңғкор археологиялық паркінің бөлігі болып табылады. Бұл аймақта көптеген ежелгі ғибадатханалар мен тарихи қалдықтар сақталған. Олар кхмер өркениетінің бай мұрасын айқындайды.
- Бұл ғибадатхана күннің шығуына қарай ерекше әдемі көрінеді. Таңертеңгілік сағаттарда күн сәулесі мұнараларды алтын түске бояп, көркем көрініс қалыптастырады. Сол себепті туристердің көбі оны таңғы уақытта тамашалауға келеді.
- Аңғкор-Ваттың кейбір бөліктері әлі күнге дейін археологтар мен ғалымдар тарапынан зерттелуде. Кейбір жасырын өткелдер мен бөлмелер әлі толық ашылмаған. Бұл кешеннің сыры толық ашылмағанын көрсетеді.
- Ғибадатхана ЮНЕСКО-ның дүниежүзілік мұралар тізіміне енгізілген. Бұл оның халықаралық деңгейде мойындалған мәдени және тарихи құндылығының дәлелі.
- Аңғкор-Ваттың айналасындағы ормандарда ерекше флора мен фауна кездеседі. Мұнда сирек кездесетін құстар мен жануарлар тіршілік етеді. Табиғат пен сәулет өнері үйлесім тапқан бұл аймақ ерекше экологиялық маңызға ие.
- Камбоджадағы ең үлкен туристік нысандардың бірі болғандықтан, Аңғкор-Ват жыл сайын миллиондаған саяхатшыларды тартады. Туризм ел экономикасына айтарлықтай үлес қосады.
- Ғибадатхананың негізгі құрылыс әдістерінің бірі – тастарды бір-біріне мықтап орналастыру арқылы байланыстырған. Олар ешқандай ерітіндісіз қаланған. Бұл құрылыс технологиясы оның беріктігін қамтамасыз етті.
- Аңғкор-Ваттың айналасындағы кейбір ғибадатханалар алып ағаштардың тамырларымен жабылған. Бұл көрініс әсіресе Та Пром ғибадатханасында байқалады. Мұндай табиғи өзгерістер бұл орынның ерекше сиқырлы көрінісін қалыптастырған.
- Ғибадатхана қабырғаларында «Сүт мұхитының шайқалуы» атты ерекше барельеф бейнеленген. Бұл индуизм мифологиясындағы маңызды оқиғалардың бірі болып табылады. Онда құдайлар мен әзәзілдердің әлемдік балансты сақтау үшін бірлесе әрекет етуі сипатталады.
- Кейбір зерттеушілер Аңғкор-Ваттың салынуы астрономиялық есептеулерге негізделген деп санайды. Ғибадатхананың негізгі осьтері күн мен айдың қозғалысына сәйкес бағытталған. Бұл кхмер өркениетінің ғылыми білімі жоғары болғанын көрсетеді.
- Аңғкор-Ват көптеген кинолар мен деректі фильмдердің түсірілім орны болған. Ол әсіресе «Лара Крофт: Томб Райдер» фильмінде ерекше танымалдыққа ие болды. Бұл ғибадатхананың әлемдік мәдениетке әсер еткенін дәлелдейді.
Аңғкор-Ват – әлемдегі ең таңғажайып тарихи ескерткіштердің бірі. Оның сәулеті, мәдени мұрасы және табиғатпен үйлесімі туристер мен зерттеушілерді қызықтыруын тоқтатпай келеді. Бұл ғибадатхана тек Камбоджаның ғана емес, бүкіл әлемдік өркениеттің баға жетпес қазынасы саналады. Оның құпиялары мен әсемдігі әлі де болашақ ұрпақ үшін маңызды зерттеу нысаны болып қала береді.
