Иудаизм – әлемдегі ең көне діндердің бірі. Ол бірнеше мың жылдық тарихқа ие және қазіргі өркениеттің дамуына зор ықпал еткен. Бұл діннің өзіндік ерекшеліктері, дәстүрлері мен сенім жүйесі бар, олар ғасырлар бойы өзгеріссіз сақталған. Төменде иудаизмге қатысты ерекше деректер ұсынылған.
- Иудаизм әлемдегі монотеистік діндердің алғашқысы болып саналады. Оның негізінде Құдайдың бірлігі туралы сенім жатыр.
- Бұл дінді ұстанушылар еврей халқының діни және мәдени мұрагерлері болып табылады. Иудаизмнің негізгі қасиетті кітабы – Таурат.
- Иудаизмде Құдайдың аты ерекше құрметке ие. Оның шынайы атауы ауызға алынбайды, ал дұғаларда арнайы атаулар қолданылады.
- Бұл діннің негізгі қағидалары Тауратта баяндалған. Сонымен қатар, Талмуд пен басқа да қасиетті мәтіндерде діни заңдар мен дәстүрлер егжей-тегжейлі сипатталған.
- Иудаизмде демалыс күні ретінде сенбі маңызды орын алады. Бұл күн Шаббат деп аталып, сенушілерге жұмыс істеуге және күнделікті істермен айналысуға тыйым салынады.
- Дәстүрлі түрде иудаизм анасы жағынан беріледі. Егер баланың анасы еврей болмаса, онда ол бұл дінге жатпайды, бірақ арнайы рәсімдер арқылы қабылдана алады.
- Сүндетке отырғызу рәсімі иудаизмнің маңызды дәстүрлерінің бірі болып табылады. Ер балалар туғаннан кейін сегізінші күні осы рәсімнен өтеді.
- Иудаизмнің қасиетті жерлерінің бірі – Иерусалимдегі Қабырға. Бұл жер мыңдаған жылдар бойы еврейлердің рухани орталығы саналады.
- Кошер тағамдары иудаизм заңдарына сай дайындалады. Белгілі бір жануарларды жеуге тыйым салынады, ал ет пен сүт өнімдерін бірге қолдануға болмайды.
- Бұл дінде мейрамдардың өзіндік маңызы бар. Олардың ішінде ең маңыздысы – Песах, Йом Киппур және Ханука.
- Ханука мерекесі сегіз күн бойы атап өтіледі. Бұл дәстүр қасиетті храмдағы шамның ғажайып түрде ұзақ жануын еске түсіреді.
- Иудаизмде қайырымдылық пен әділеттілікке ерекше көңіл бөлінеді. Сенушілерге мұқтаж адамдарға көмектесу парыз саналады.
- Бұл дінде өлгеннен кейінгі өмір туралы түсінік бар, бірақ ол басқа діндердегі сияқты нақты сипатталмаған. Негізгі назар осы өмірдегі іс-әрекеттерге аударылады.
- Иудаизмде раввиндер маңызды рөл атқарады. Олар діни білім беріп, діни заңдардың дұрыс орындалуын қадағалайды.
- Бар-мицва және бат-мицва еврей ұлдары мен қыздарының кәмелеттік жасқа толуын білдіреді. Бұл рәсімдер 13 және 12 жасқа толған балалар үшін ұйымдастырылады.
- Сенушілер киіп жүретін ерекше бас киім кипа деп аталады. Ол Құдайға деген құрмет белгісі ретінде қолданылады.
- Иудаизмде пұтқа табынушылыққа тыйым салынған. Киелі бейнелер мен мүсіндер жасалмайды, өйткені олар шынайы сенімге қайшы келеді.
- Синагога – иудаизмдегі құлшылық ету орны. Бұл жерде дұғалар оқылып, діни жоралғылар өткізіледі.
- Еврей күнтізбесі ай циклына негізделген. Ол басқа күнтізбелерден ерекшеленіп, жыл сайын кейбір мейрамдардың күндері өзгеріп отырады.
Иудаизм – адамзат тарихындағы ең ықпалды діндердің бірі. Ол мәдениетке, моральдық қағидаларға және көптеген халықтардың өмір салтына айтарлықтай әсер еткен. Бұл діннің дәстүрлері мен заңдары ғасырлар бойы сақталып, ұрпақтан-ұрпаққа берілу арқылы бүгінгі күнге дейін жетті. Иудаизмнің ерекшеліктерін зерттеу адамзат өркениетінің дамуын тереңірек түсінуге мүмкіндік береді.
