Ұлы Қытай қорғаны — әлемнің ең әйгілі тарихи ескерткіштерінің бірі. Ол Қытай өркениетінің ұлылығын және ежелгі құрылыс өнерінің жетістігін бейнелейді. Бұл қорған жайлы көптеген аңыздар мен ғылыми зерттеулер бар, алайда оның нақты тарихы мен ерекшеліктері жайлы әркім біле бермейді. Төменде осы ғаламат құрылысқа қатысты ерекше деректер мен назар аударарлық мәліметтер ұсынылады.
- Ұлы Қытай қорғаны бірнеше бөлек қорғандардың бірігуінен құралған. Олар Қытайдың әртүрлі дәуірлерінде салынған және біртіндеп жалғасып отырған.
- Қорғанның жалпы ұзындығы 21 196 шақырымнан асады. Бұл ұзындық Жер экваторын жартылай айналып өтуге жетерлік.
- Қорғанның құрылысы біздің заманымызға дейінгі III ғасырда басталған. Ең алғашқы бөліктері Цинь Шихуанди патшаның бұйрығымен тұрғызылған.
- Қорғанның негізгі мақсаты көшпенді тайпалардың шабуылынан елді қорғау болған. Ол солтүстік бағыттан келетін қауіптерге тосқауыл ретінде салынған.
- Қорған салу жұмыстарына миллиондаған адам жұмылдырылған. Олардың қатарында әскерилер, шаруалар, тұтқындар және қарапайым халық болған.
- Қорғанның кейбір бөліктері балшық пен тас кірпіштен тұрғызылған. Таулы аймақтарда құрылысқа сол жердің табиғи тастары пайдаланылған.
- Қорған бойында күзет мұнаралары мен қарауыл бекеттері орнатылған. Бұл мұнаралар арасындағы қашықтық шамамен 100-200 метрден аспаған.
- Ұлы Қытай қорғаны тек қорғаныс құрылымы ғана емес, сонымен қатар көлік және байланыс желісі ретінде де қызмет атқарған. Қорған бойымен атты шабармандар хабар таратқан.
- Қорған бойында орналасқан кейбір баспалдақтар өте тік және биік. Олар жау шабуылын қиындату үшін осылайша салынған.
- Көптеген бөлігі Қытайдың солтүстік бөлігінде орналасқан. Алайда оның тармақтары Шығыс Қытай теңізіне дейін жеткен.
- Қорғанның кейбір бөліктері уақыт өте келе қирап, табиғи эрозияға ұшыраған. Дегенмен, Қытай үкіметі бұл бөліктерді қалпына келтіру жұмыстарын жүргізіп келеді.
- Қорған ХХ ғасырдың ортасына дейін әлемге кеңінен танымал болмаған. Оның халықаралық деңгейде мойындалуы тек соңғы онжылдықтарда арта түсті.
- 1987 жылы ЮНЕСКО Ұлы Қытай қорғанын Бүкіләлемдік мұралар тізіміне енгізді. Бұл оның жаһандық тарихи құндылығын растады.
- Кейбір мәліметтерде қорғанды Айдан көруге болады деген аңыз бар. Алайда ғылыми зерттеулер бұл ақпаратты теріске шығарады.
- Қорғанның бойында туристер үшін ашық жүздеген шақырым жолдар бар. Ең жиі баратын бөліктерінің бірі – Бадалин учаскесі.
- Ұлы Қытай қорғаны тек Қытай халқының емес, бүкіл адамзаттың мәдени және тарихи жетістігі ретінде бағаланады. Оның маңызы тек архитектуралық тұрғыдан емес, рухани жағынан да зор.
- Қорғанның кейбір бөліктері жергілікті тұрғындар үшін үй құрылысына қажетті материал көзі болған. Сол себепті кейбір аймақтарда қорған толық бұзылған.
- Ұлы Қытай қорғаны әлемнің жаңа жеті кереметінің қатарына енген. Бұл атақ оған 2007 жылы халықаралық дауыс беру арқылы берілген.
- Қорғанның кейбір учаскелері экстремалды спорт түрлеріне, мысалы, марафон немесе альпинизм жарыстарына арнап пайдаланылуда.
- Ұлы Қытай қорғаны туралы көптеген фильмдер мен деректі жобалар түсірілген. Ол Қытай мәдениетінің символына айналған нысан ретінде жиі бейнеленеді.
Осы мәліметтер Ұлы Қытай қорғанының тек физикалық құрылыс қана емес, сондай-ақ терең тарихи, мәдени және рухани мәнге ие нысан екенін көрсетеді. Бұл деректер арқылы адамзаттың қажырлы еңбегі мен шексіз талпынысының куәсі боламыз. Ұлы Қытай қорғаны – ежелгі өркениеттің керемет мұрасы ғана емес, болашақ ұрпақ үшін тағылым мен мақтаныштың символы. Оның ғажайыптары әлі де ашыла түсетіні сөзсіз.
