Тәттілер туралы қызықты мәліметтер

Тәттілер адамзат тарихымен бірге дамып, көптеген мәдениеттерде ерекше орын алған. Оларды тек дәмді ас ретінде ғана емес, түрлі дәстүрлер мен мерекелердің ажырамас бөлігі ретінде де қарастыруға болады. Әр елде өзіндік тәтті тағамдар түрлері бар, ал олардың тарихы мен ерекшеліктері таңғаларлық. Бұл тізімде тәттілер туралы ең қызықты деректер жинақталған.

• Шоколадтың тарихы мыңдаған жылдарға созылады. Оны алғаш ацтектер мен майялар ыстық сусын түрінде тұтынған, ал Еуропаға XVI ғасырда жеткізілген. Бастапқыда шоколад ащы әрі қою болған, ал қазіргі түріне кейінірек қант қосылған соң айналған.
• Бал – адамзат пайдаланған ең көне тәтті өнімдердің бірі. Ғалымдар Мысыр пирамидаларынан бірнеше мың жыл бұрын сақталған балды тапқан, және ол әлі күнге дейін жеуге жарамды күйде болған. Оның ұзақ сақталуы табиғи антисептикалық қасиеттерімен түсіндіріледі.
• Мармелад алғаш рет дәрілік мақсатта жасалған. Орта ғасырларда Еуропада жеміс пюресін қантпен араластырып, оны суықта қатайтып, түрлі ауруларға қарсы пайдаланған. Кейін бұл өнім танымал тәттіге айналып, бүгінгі күні түрлі дәм мен пішінде шығарылады.
• Француздық макарон көпшілік сүйетін десерттердің бірі. Ол XVII ғасырда пайда болып, бастапқыда тек бай адамдардың дастарханында кездескен. Бүгінде макаронды жасауға түрлі жаңғақ ұндары, кремдер мен жеміс езбелері қолданылады.
• Балмұздақтың шығу тегі Қытаймен байланысты. Бұл елде шамамен 4000 жыл бұрын сүт пен мұзды араластырып, алғашқы балмұздақ түрлері жасалған. Кейінірек бұл тәтті Еуропаға таралып, түрлі технологиялармен жетілдірілген.
• Түрік лукумы әлемдегі ең көне шығыс тәттілерінің бірі. Ол Осман империясында XVII ғасырда пайда болған және бастапқыда патшалар мен ақсүйектерге арналып дайындалған. Қазіргі таңда оның жүздеген түрі бар, ішінде жаңғақтар мен жемістер қосылған нұсқалары кең таралған.
• Америкалық донаттардың тарихы қызықты. Олар голландиялық қоныстанушылар арқылы АҚШ-қа әкелінген, бастапқыда ортасы шикі болып қалатын болғандықтан, оған тесік жасалған. Бүгінде донаттардың түрлі толтырмалары мен глазурь түрлері бар.
• Марципан тәттісі бадам ұны мен қанттан жасалады. Бұл десерттің отаны ретінде Германия мен Испания таласады, өйткені әр елде оның өзіндік ерекше рецепті қалыптасқан. Ол көбінесе мүсіндер мен сәндік элементтер жасауға пайдаланылады.
• Чуррос испандық дәстүрлі тәттілердің бірі. Бұл қамырдан жасалып, майға қуырылатын және қантпен себілетін тәтті таяқшалар алғаш рет малшылардың жылдам тағамы ретінде пайда болған. Қазіргі таңда оны шоколад соусымен бірге ұсыну дәстүрге айналған.
• Мейіз қосылған кекстер орта ғасырлардан бері дайындалып келеді. Бастапқыда оларды ұзақ сақтау үшін кептірілген жемістермен байытқан, ал қазіргі таңда әртүрлі дәмдеуіштер мен жаңғақтар қосылады.
• Карамельді алғаш рет арабтар ойлап тапқан. Олар қантты балқытуды үйреніп, тәтті, қатты карамель жасаған. Бұл технология кейіннен бүкіл әлемге таралды, ал бүгінде карамель кәмпиттер, соустар және басқа да десерттерде қолданылады.
• Медовик тортының тарихы Ресей империясымен тығыз байланысты. XVIII ғасырда бұл торт алғаш рет патшайым Елизавета үшін дайындалған, ол бастапқыда балды ұнатпағанымен, бұл торттың дәміне риза болған. Қазір медовик постке дейін ұзақ сақталатын ерекше торт ретінде танымал.
• Тирамису – әйгілі италиялық десерт. Оның аты «мені көтер» деген мағынаны білдіреді, себебі кофенің арқасында сергітетін әсері бар. Бұл тәтті алғаш рет Италияда ХХ ғасырдың ортасында танымал болды.
• Кез келген шоколадтағы какао мөлшері оның сапасына әсер етеді. Қара шоколадта кемінде 50% какао болса, ол пайдалы деп есептеледі. Ақ шоколадта какао бұршақтары жоқ, тек майы пайдаланылады.
• Пахлава шығыс елдерінің сүйікті тәттілерінің бірі. Ол жұқа қамыр қабаттарынан дайындалып, арасына жаңғақ пен бал қосылады. Әр елде оның өзіндік рецепті бар, мысалы, түрік пахлавасы грек пахлавасынан ерекшеленеді.
• Попкорн алғаш рет Оңтүстік Америкада жасалған. Археологтар ежелгі Майя мәдениетінің өкілдері жүгеріні арнайы қуырып, тәтті және тұзды нұсқаларында жегенін анықтады. Қазіргі уақытта попкорн кинотеатрлардағы ең танымал тағамдардың бірі.
• Зефир Францияда танымал болғанымен, оның түпнұсқасы Ежелгі Египеттен бастау алады. Египеттіктер оны арнайы өсімдіктерден жасап, дәрілік мақсатта қолданған. Қазіргі зефир жұмсақ әрі тәтті болып, түрлі жеміс дәмдерімен байытылған.
• Фudge деп аталатын карамельді десерт алғаш рет АҚШ-та кездейсоқ пайда болған. Кондитерлердің бірі карамель дайындау барысында рецепті бұзып, бірақ ерекше әрі дәмді тәтті жасап шығарған. Осылайша, fudge көптеген елдерде сүйікті десертке айналды.
• Капкейктер алғаш рет Англияда жасалған. Оларды кішкентай қалыптарда пісіріп, шай ішу кезінде жеңіл тәтті ретінде ұсынған. Бүгінде капкейктер түрлі кремдермен, глазурьлермен және безендіру элементтерімен дайындалады.

Тәттілер әлемі әртүрлі әрі қызықты оқиғаларға толы. Олардың тарихы мәдениеттер мен дәстүрлерге байланысты сан алуан бағытта дамып отырды. Әрбір елде өзіне тән ерекше тәтті тағамдар бар, олар ғасырлар бойы өзгеріп, бүгінгі заманға сай бейімделді. Егер сіз тәттілерді жақсы көрсеңіз, олардың әрқайсысының шығу тарихы мен ерекшеліктерін зерттеу одан да қызықты болуы мүмкін.