Тропиктер – Жер шарының ең жылы және ылғалды аймақтарының бірі. Бұл аймақтар Козерог және Шаян тропиктері арасындағы кеңістікті қамтиды. Мұнда ерекше табиғи құбылыстар кездеседі, ал тіршілік иелері қоршаған ортаға таңғажайып бейімделген. Төменде осы географиялық белдеуге қатысты қызықты деректер берілген.
- Тропиктік аймақтар Жер шарының шамамен 40 пайызын алып жатыр. Бұл аумақ Африка, Оңтүстік Америка, Азия және Австралияның кейбір бөліктерін қамтиды. Климаттың тұрақты түрде жылы болуы осы аймақтардың ерекшелігін айқындайды.
- Тропиктерде күннің түсу бұрышы жыл мезгілдеріне қарай өзгермейді. Бұл аймақта күн жыл бойы көкжиектен жоғары болып, күн сәулесі жерге тік түседі. Осы себепті мұнда температура әрдайым жоғары болып қалады.
- Тропиктік белдеуде әлемдегі ең тығыз ормандар орналасқан. Амазонка, Конго және Оңтүстік-Шығыс Азияның тропикалық ормандары планетадағы ең бай биоалуантүрлілікке ие аймақтар болып табылады.
- Тропиктік аймақтарда жауын-шашын мөлшері өте жоғары. Кейбір жерлерде жылына 10 000 мм-ге дейін жаңбыр жауады. Бұл аумақтарда тұрақты жауын-шашын болғандықтан, өсімдіктер өте тез өседі.
- Тропикалық ормандар Жер атмосферасына қажетті оттегінің шамамен 20 пайызын өндіреді. Осы себепті олар «планетаның өкпесі» деп аталады. Бұл аймақтар көмірқышқыл газын сіңіріп, ауаны тазартуға үлес қосады.
- Тропиктік белдеудің климаты өсімдіктердің ерекше түрлерін дамытуға ықпал етеді. Мұнда әлемдегі ең ірі гүл – раффлезия өседі. Бұл өсімдіктің диаметрі бір метрден асады, ал иісі өте өткір.
- Тропикалық аймақтарда ең алып жапырақты өсімдіктер өседі. Олардың ішінде банан ағашы ерекше көзге түседі. Оның жапырақтары 2-3 метрге дейін созылып, жауыннан қорғануға көмектеседі.
- Тропиктік белдеуде тіршілік ететін жануарлар әлемі өте бай. Мұнда әлемдегі ең ұсақ және ең ірі жануарлардың кейбір түрлері кездеседі. Мысалы, ең кішкентай бақа – Бразилиядағы алтын бақа, оның ұзындығы небәрі 1 см.
- Бұл аймақтарда әлемдегі ең улы жануарлар мекендейді. Тропиктік ормандарда тіршілік ететін жебе-бақа өте улы болып саналады. Оның терісі бөлетін уы бірден бірнеше адамның өміріне қауіп төндіруі мүмкін.
- Тропиктік теңіздер әлемдегі ең түрлі-түсті маржан рифтерінің отаны. Үлкен Тосқауыл рифі – осы аймақтағы ең ірі экожүйелердің бірі. Бұл рифте мыңдаған түрлі балықтар мен теңіз жәндіктері тіршілік етеді.
- Тропиктік аймақтарда температура жыл бойы тұрақты болып келеді. Орташа температура 25-30°C аралығында сақталады. Бұл жағдай көптеген өсімдіктер мен жануарлардың үздіксіз көбеюіне қолайлы жағдай жасайды.
- Тропиктерде жиі кездесетін табиғи құбылыстардың бірі – тропикалық циклондар. Бұл күшті дауылдар су айдындарынан ылғалды сіңіріп, құрлыққа жақындағанда жауын-шашынмен бірге қатты жел әкеледі.
- Тропикалық ормандарда адамдар бұрыннан қоныстанған. Мұнда жергілікті халықтар табиғатпен үйлесімді өмір сүріп, ежелден келе жатқан дәстүрлерін сақтап келеді. Кейбір тайпалар әлі күнге дейін сыртқы әлеммен байланыссыз өмір сүреді.
- Тропикалық жемістер әлемге кеңінен таралған. Манго, ананас, кокос, папайя және авокадо сияқты жемістер осы аймақтарда өсіріледі. Олардың құрамында пайдалы дәрумендер көп болғандықтан, бүкіл әлемде сұранысқа ие.
- Тропиктік аймақтардағы өзендер ерекше экожүйелерді қалыптастырады. Амазонка – әлемдегі ең суы мол өзен, ал Конго өзені Африканың ең терең өзені болып саналады. Бұл өзендер көптеген жануарлар мен өсімдіктер үшін маңызды мекен болып табылады.
- Бұл аймақтарда жергілікті халықтың мәдениеті өте бай. Әрбір тайпа немесе этнос өзіне тән ерекше дәстүрлерді ұстанады. Тропиктік елдерде түрлі-түсті фестивальдер мен салтанатты рәсімдер жиі өткізіледі.
- Тропиктердегі топырақтың құнарлылығы әртүрлі болып келеді. Кейбір жерлерде топырақ өте бай және егіншілікке қолайлы болса, кейбір аймақтарда топырақтың құрамында қоректік заттар аз болады.
- Тропикалық ормандарда дәрілік өсімдіктердің алуан түрі кездеседі. Ғалымдар мұнда түрлі ауруларды емдеуге көмектесетін өсімдіктерді зерттеуде. Кейбір заманауи дәрі-дәрмектердің негізгі компоненттері дәл осы аймақтардан алынған.
- Тропиктік аймақтарда түнде ерекше табиғи құбылыстар байқалады. Көптеген жарық шығаратын жәндіктер, мысалы, отты шыбындар, түнде орманды жарықтандырып, әдемі көрініс жасайды.
Тропиктер – Жердің ең бай және ерекше экожүйелерінің бірі. Бұл аймақтарда тіршілік ететін жануарлар мен өсімдіктер түрлерінің көптігі табиғаттың таңғажайып құбылыстарын көрсетеді. Ғалымдар мен зерттеушілер үшін бұл аймақтар әлі де көптеген құпияларын ашуға мүмкіндік беретін маңызды зерттеу алаңы болып қала береді.
