Қызыл құтандар – ерекше сымбатты әрі әсем құстардың бірі. Олар өздерінің әдемі сырт келбетімен ғана емес, сонымен қатар өмір салты мен әдеттері арқылы да таңғалдырады. Бұл құстар көбіне батпақты жерлерде, өзен жағалауларында және тоған маңайында тіршілік етеді. Олардың табиғаттағы рөлі мен тіршілік ету дағдылары туралы көптеген қызықты деректер бар.
- Қызыл құтандардың қауырсындары ерекше ашық қызыл түспен ерекшеленеді. Бұл түс олардың тамақтану рационына байланысты өзгереді, әсіресе шаянтәрізділерді көп тұтынатын құстарда реңкі қанық болады;
- Бұл құстар негізінен су айдындары маңында өмір сүреді. Олар батпақтарда, өзендер мен көлдердің жағалауларында, сондай-ақ ылғалды ормандарда кездеседі;
- Қызыл құтандардың аяқтары мен тұмсығы ұзын әрі мықты. Бұл оларды су астындағы қорегін оңай тауып жеуге бейімдейді;
- Олардың негізгі қорегі – ұсақ балықтар, шаянтәрізділер мен жәндіктер. Құстар су ішінде ұзын тұмсығын батырып, шапшаң қозғалыстармен жемтігін ұстап алады;
- Бұл құстардың ерекше дауысы бар. Олар бір-бірімен байланысу үшін қырылдаған және шиқылдаған дыбыстар шығарады;
- Қызыл құтандар – топтасып өмір сүретін құстар. Олар үлкен үйірлер құрып, бірге қоректеніп, бірге ұшады;
- Бұл құстар көбейер алдында күрделі жұптасу рәсімдерін орындайды. Аталықтары аналықтарын қызықтыру үшін ерекше билер билеп, қауырсындарын жайып көрсетеді;
- Ұяларын көбіне ағаш басына немесе батпақты жерлердегі қамыстардың арасына салады. Жұмыртқаларын қорғау үшін жұптар бірлесіп қамқорлық жасайды;
- Қызыл құтандардың балапандары алғашында сұр немесе ақ түсті болады. Олар есейген сайын қауырсындары қызара бастайды;
- Бұл құстар ұзақ қашықтыққа көше алады. Қыс мезгілінде жылы аймақтарға қоныс аударады және жыл сайын бірдей мекендеріне қайтып келеді;
- Табиғаттағы басты жаулары – жыртқыш құстар мен жыртқыш аңдар. Олар әсіресе балапандары мен жұмыртқаларын қорғай отырып, жауынан қашып құтылуға тырысады;
- Қызыл құтандар табиғи экожүйеде маңызды рөл атқарады. Олар су экожүйесін реттеп, зиянды жәндіктердің санын бақылауда ұстайды;
- Бұл құстар көптеген мәдениеттерде символикалық мәнге ие. Кейбір халықтар оларды сұлулық пен үйлесімділіктің белгісі деп санайды;
- Қызыл құтандардың саны соңғы жылдары азайып келеді. Негізгі себептер – олардың табиғи мекенінің жойылуы мен климат өзгерістері;
- Оларды қорғау мақсатында көптеген елдерде арнайы бағдарламалар қабылданған. Табиғатты қорғау ұйымдары қызыл құтандардың мекен ету ортасын сақтауға бағытталған шаралар жүргізуде;
- Қызыл құтандар суда да, құрлықта да жүре алатын әмбебап құстар. Олардың ұзын аяқтары балшықта жүруге, ал қуатты қанаттары ұзақ ұшуға мүмкіндік береді;
- Бұл құстар кейде басқа құстармен бірге өмір сүре алады. Олар қоқиқаздармен, тырналармен және басқа да батпақ құстарымен бірге мекендейді;
- Қызыл құтандардың көру қабілеті өте жақсы дамыған. Олар су астындағы қозғалысты қашықтықтан-ақ байқап, жыртқыштардан сақтана алады;
- Құстардың кейбір түрлері жыл сайын мыңдаған шақырымға созылатын көшу сапарларын жасайды. Бұл олардың ауа райына бейімделіп, тіршілігін жалғастыруға мүмкіндік береді.
Қызыл құтандар – табиғаттың ерекше туындыларының бірі. Олардың экожүйедегі маңызы зор және сұлулығы адамзатқа эстетикалық ләззат сыйлайды. Бұл құстарды қорғау және олардың табиғи мекенін сақтау – әрбір саналы адамның міндеті. Егер біз табиғатты аялауды жалғастырсақ, қызыл құтандардың әдемілігі болашақ ұрпаққа да сақталып қалады.
