Марқакөл көлі – Қазақстанның табиғат кереметтерінің бірі. Ол шығыс өңірде, биік таулардың арасында орналасқан және өзіне тән ерекше су экожүйесімен ерекшеленеді. Көлдің табиғаты өзгеше әрі көз тартарлық, ал оны қоршаған тау жоталары мен ормандар ерекше көрініс береді. Төменде осы табиғи су айдыны туралы ең қызықты деректер жинақталған.
- Марқакөл Қазақстандағы ең үлкен таулы көлдердің бірі. Ол Алтай тауларының оңтүстік бөлігінде, теңіз деңгейінен 1449 метр биіктікте орналасқан.
- Көлдің суы ерекше таза әрі мөлдір. Оның түсі күн сәулесінің түсуіне байланысты ашық көгілдірден қою көкке дейін өзгеруі мүмкін.
- Марқакөлдің ұзындығы шамамен 38 шақырымды құрайды, ал ені 19 шақырымға дейін жетеді. Тереңдігі 27 метрге дейін барады, бұл оны Қазақстандағы ең терең көлдердің қатарына қосады.
- Көлге 27-ден астам өзен мен бұлақ құяды. Бірақ оның суы тек бір ғана өзен – Қалжыр арқылы сыртқа ағады.
- Су айдынының айналасы алуан түрлі өсімдіктер мен жануарларға бай. Мұнда тау ормандары, шалғындар және эндемикалық өсімдіктер өседі.
- Көлде сирек кездесетін балық түрі – Марқакөл мөңкесі мекендейді. Бұл балық тек осы жерде ғана өмір сүретін ерекше түр болып саналады.
- Қыс мезгілінде көл толығымен мұзбен қапталады. Мұздың қалыңдығы кейбір жерлерде 1 метрден асып кетуі мүмкін.
- Жаз кезінде су айтарлықтай суық болып қалады. Шілде айында да оның температурасы 10-12°C-тан аспайды.
- Көл мен оның маңайындағы табиғатты қорғау мақсатында Марқакөл мемлекеттік қорығы құрылған. Бұл қорық Қазақстандағы ең бай биологиялық аймақтардың бірі болып есептеледі.
- Айналадағы ормандарда марал, бұғы, сілеусін, аю және көптеген басқа да жануарлар мекендейді. Сондай-ақ, бұл жер құстардың алуан түрлеріне бай.
- Көлге жету оңай емес, себебі жолы күрделі және таулы аймақтар арқылы өтеді. Бірақ бұл оның табиғатының бұзылмауына және ерекше таза күйінде сақталуына септігін тигізеді.
- Көл туралы түрлі аңыздар бар. Жергілікті халық оны киелі орын ретінде санап, суын ерекше қасиетті деп бағалайды.
- Марқакөлдің суы минералды заттарға бай. Кейбір зерттеулерге сәйкес, оның құрамында адам ағзасына пайдалы микроэлементтер бар.
- Туристер бұл жерге көбінесе табиғат аясында демалу үшін келеді. Балық аулау, жаяу серуендеу және аңшылық сияқты белсенді демалыс түрлері мұнда кеңінен таралған.
- Көлдің табиғаты жыл мезгілдеріне байланысты үлкен өзгерістерге ұшырайды. Көктемде қар ери бастағанда өзендер арнасынан асып, көл суын молайтады, ал күзде су айтарлықтай мөлдірленеді.
- Марқакөл маңындағы ормандарда емдік шөптер өседі. Олардың арасында марал тамыры мен алтын тамыр сияқты сирек кездесетін өсімдіктер бар.
- Көлдің айналасындағы таулар мен сайлар туристер үшін керемет көріністер ұсынады. Әсіресе, күннің батуы мен шығуы кезінде табиғаттың ерекше сұлулығы байқалады.
- Марқакөлдің жағалауында ауылдар сирек кездеседі. Бұл табиғаттың өз қалпында сақталуына мүмкіндік береді.
- Көлдің гидрологиялық ерекшеліктері әлі де толық зерттелмеген. Ғалымдар оның суының химиялық құрамын және балықтарының эволюциясын зерттеуді жалғастырып келеді.
Марқакөл – табиғаттың тамаша туындысы, оның сұлулығы мен экологиялық маңыздылығы ерекше орын алады. Бұл көлдің суы, айналасындағы ормандары мен таулары оны еліміздегі ең көркем орындардың бірі етеді. Табиғатты қорғау шаралары бұл аймақтың болашақ ұрпақтар үшін сақталуын қамтамасыз етеді, ал саяхатшыларға ұмытылмас әсер сыйлайды.
