Джордж Оруэлл – XX ғасырдың ең көрнекті жазушыларының бірі. Ол тек романдарымен ғана емес, саяси көзқарасы мен өткір ой-тұжырымдарымен де танымал. Әлеуметтік әділетсіздік пен биліктің теріс пішіндерін әшкерелеуге ұмтылған қаламгердің сөздері бүгінгі күні де өзектілігін жоғалтқан жоқ. Оның нақылдары шындық, бостандық және адамзат табиғаты туралы терең ойларға жетелейді.
«Бүгінгі күндегі еркіндік – адамдарға естімегің келмейтін сөзді айтуға мүмкіндік беру.»
– Джордж Оруэлл.
Оруэлл үшін шынайы бостандық – тек өзіңе ұнайтын пікірлермен келісу емес, өзіңе қарсы айтылған ойларға да мүмкіндік беру еді. Бұл сөз демократия мен сөз еркіндігінің шынайы мәнін ашады. Еркін қоғамда тек қолдау емес, сынау құқығы да маңызды.
«Жалғанды шындықтан ажырата білудің өзі – саяси әрекет.»
– Джордж Оруэлл.
Шындықты тану – жай ғана ақиқатты білу емес, ол билік пен насихатқа қарсы тұрудың тәсілі. Адам өз бетінше ойлай білгенде ғана саяси манипуляциядан қорғана алады. Бұл – жеке жауапкершілік пен азаматтық белсенділіктің бастауы.
«Билік – құрал емес, ол өз алдына мақсат.»
– Джордж Оруэлл.
Бұл сөз – тоталитарлық режимдердің шынайы табиғатын әшкерелейді. Билікке ұмтылған адамдар оны өз мүддесіне пайдаланып, халықты басқару мен бақылау үшін қолданады. Осы арқылы автор биліктің түпкі мақсатын сынға алады.
«Ең тиімді тәсіл – өткенді бақылау арқылы болашақты басқару.»
– Джордж Оруэлл.
Тарихты бұрмалау арқылы адамдардың сана-сезімін өзгертуге болады. Өткенге деген көзқарасты қалыптастыру арқылы қазіргі мен болашаққа әсер ету оңай. Бұл ой «1984» романындағы басты идеялардың бірі.
«Сауатты қоғамда соғыстың өзі бейбітшілік деп аталуы мүмкін.»
– Джордж Оруэлл.
Бұл ирониялық тіркес – билік құрылымдарының тілді қалай бұрмалап, қарапайым ұғымдардың мағынасын өзгерте алатынын көрсетеді. Ақиқат пен өтіріктің арасы жойылған кезде, қоғамда шын мәніндегі хаос орнайды. Бұл – ақпараттық манипуляцияға қарсы ескерту.
«Ой еркіндігі – бәрінен бұрын өз ойыңды айту құқығы.»
– Джордж Оруэлл.
Бостандық тек ішкі сеніммен шектелмейді – ол оны еркін білдіру құқығымен толыққанды жүзеге асады. Бұл сөздер сөз еркіндігі мен ой бостандығының мәнін нақтылай түседі. Қоғамда шынайы диалогтың болмауы – автор үшін үлкен қауіп.
«Барлық жануарлар тең, бірақ кейбір жануарлар басқалардан теңірек.»
– Джордж Оруэлл, «Жануарлар фермасы».
Бұл ирониялық тіркес биліктегі екіжүзділік пен әділетсіздікті бейнелейді. Формалды түрде барлығы тең болғанымен, шынайы өмірде кейбіреулер артықшылыққа ие. Бұл – сыбайлас жемқорлық пен шексіз биліктің символы.
«Үкіметке қарсы шындық айту – революциялық әрекет.»
– Джордж Оруэлл.
Жалған ақпарат пен насихат үстемдік құрған қоғамда шындықты айту – батырлыққа тең. Мұндай жағдайда шындық – тек ақиқат емес, қарсылық құралы. Бұл сөз қазіргі заманғы цензура мен бақылауға қарсы үндеу іспетті.
Оруэллдің сөздері – заманалар аясынан асып түсетін терең мағыналы ойлар. Ол қоғамның, биліктің, тілдің және адамның табиғатына үңіліп, өзекті мәселелерді көркем тілмен жеткізе білді. Оның нақылдары бізді тек ойлануға емес, әрекет етуге де шақырады – шындық үшін, еркіндік үшін, әділдік үшін.
