Климаттың өзгеруі бүгінде бүкіл әлемді алаңдататын басты мәселелердің біріне айналды. Жаһандық жылыну табиғатқа ғана емес, адамзат өмірінің барлық салаларына әсер етіп отыр. Бұл құбылысқа қатысты деректер мен мәліметтер оның қаншалықты ауқымды әрі күрделі екенін көрсетеді. Төменде жаһандық жылынуға байланысты назар аударарлық қызықты фактілерді ұсынамыз.
- Соңғы 150 жылда Жердің орташа температурасы 1,2 градусқа жоғарылаған. Бұл индустриялық дәуірдің басталуымен тығыз байланысты.
- Мұздықтар жыл сайын миллиондаған тонна көлемінде еріп жатыр. Антарктида мен Гренландиядағы мұз қабаттары айтарлықтай жұқарған.
- Теңіз деңгейі соңғы жүз жылда шамамен 20 сантиметрге көтерілді. Бұл көрсеткіш жыл сайын артып келеді.
- Атмосферадағы көмірқышқыл газының деңгейі соңғы 800 мың жылдағы ең жоғары көрсеткішке жетті. Бұл парниктік эффектіні күшейтуде.
- Жаһандық жылыну поляр аймақтарында экожүйеге тікелей әсер етуде. Ақ аюлар сияқты жануарлар тіршілік ету ортасын жоғалтып жатыр.
- Климаттың өзгеруі құрғақшылық пен орман өрттерінің жиілеуіне себеп болды. Әсіресе Австралия мен Калифорния аймақтары зардап шегуде.
- Мұхиттардың суы жылына отырып, корал рифтері жойылып барады. Бұл теңіздегі биоалуантүрлілікке үлкен қауіп төндіруде.
- Соңғы онжылдық ең ыстық кезең ретінде тіркелді. Әсіресе 2016 және 2020 жылдары температура рекордтары орнады.
- Климаттың өзгеруі ауыл шаруашылығына кері әсер етуде. Кейбір дақылдардың өнімділігі төмендеп, азық-түлік тапшылығы қаупі туындауда.
- Жаһандық жылыну салдарынан тропикалық дауылдар мен су тасқындары жиілеп отыр. Бұл миллиондаған адамдардың тұрмысын қиындатты.
- Климаттық босқындар саны жылдан жылға артып келеді. Табиғи апаттардан бас сауғалаған адамдар жаңа аймақтарға көшуге мәжбүр.
- Пермафросттың еруі метан газының бөлінуіне алып келуде. Бұл газ көмірқышқылынан да қауіпті парниктік әсер береді.
- Климаттың өзгеруі кейбір аурулардың таралу аймағын кеңейтті. Мысалы, маса арқылы таралатын дерттер жаңа аймақтарға жетуде.
- Әлемнің көптеген елдері көміртегі шығарындыларын азайту жөнінде келісімдер жасауда. Париж келісімі осы бағыттағы маңызды қадам болды.
- Электромобильдер мен жаңартылатын энергия көздеріне көшу жаһандық жылынуды тежеу шараларының бірі саналады. Бірақ бұл процесс әлі баяу жүріп жатыр.
- Қала аймақтары климаттық өзгерістерге әсіресе осал келеді. Жылу аралдары құбылысы ірі мегаполистерде температураны көтеруде.
- Ғалымдар 2100 жылға қарай орташа температураның 2-3 градусқа көтерілуі мүмкін екенін болжауда. Бұл көптеген қайтымсыз өзгерістерге әкелуі мүмкін.
- Мұздықтардың еруі тұщы судың тапшылығына себеп болуы ықтимал. Әсіресе Орталық Азия елдері үшін бұл маңызды мәселе.
- Климаттың өзгеруі энергетикалық тұтыну құрылымын қайта қарауға мәжбүрлеуде. Көптеген елдер жасыл экономикаға бет бұруда.
- Әр адам экологиялық әдеттерін өзгерту арқылы жаһандық жылынуға қарсы күреске өз үлесін қоса алады. Энергияны үнемдеу мен қоқысты сұрыптау осының бір мысалы.
Осы деректер жаһандық жылынудың тек ғылыми ұғым емес, бүкіл адамзатқа тікелей әсер ететін шынайы құбылыс екенін дәлелдейді. Табиғаттың өзгерісі біздің болашағымызға тікелей байланысты. Мұндай мәліметтер арқылы экологиялық жауапкершіліктің маңыздылығын түсінеміз. Климаттық тұрақтылықты сақтау – әрбір адамның ортақ міндеті.
