Таңғы, түскі немесе кешкі асқа ыңғайлы әрі дәмді тағамдардың бірі – запеканка. Бұл тағам көптеген елдерде сүйіспеншілікке ие, себебі оның дайындалу тәсілдері әртүрлі әрі әмбебап. Қарапайым өнімдерден жасалатын бұл дәмді ас күнделікті мәзірді түрлендіруге мүмкіндік береді. Енді осы тағам түріне қатысты қызықты жайттарға кезек берейік.
- Запеканка алғаш рет Еуропада пайда болғанымен, оның баламалары әлемнің түрлі елдерінде бар екенін байқауға болады.
- Ресейде запеканка көбіне сүзбеден жасалады, ал Францияда оған көкөністер мен ет қосылады.
- Бұл тағамның негізгі ерекшелігі – барлық ингредиенттерді араластырып, бір ыдыста пешке пісіру арқылы дайындалуы.
- Запеканка тәтті де, тұзды да бола алады, бұл оны әмбебап әрі әртүрлі тағамдармен үйлесімді етеді.
- Кеңес заманында балаларға арналған балабақшалар мен мектеп асханаларында сүзбелі запеканка жиі берілген.
- Қазіргі таңда вегетариандық және веган запеканкалар да кең танымалдыққа ие болып келеді.
- Запеканка дайындауда күріш, картоп, макарон және тіпті қарақұмық сияқты дәнді дақылдар қолданылады.
- Тәтті нұсқаларына әдетте мейіз, алма, банан, даршын немесе ваниль қосылады.
- Француз асханасында запеканка «гратен» деп аталады және оның беткі қабаты алтын түстес қыртыспен жабылады.
- Италиялық «лазанья» да запеканка түріне жатады, тек ол арнайы макарон қабаттарымен ерекшеленеді.
- Ет қосылған запеканкалар көбіне кешкі асқа беріледі және салатпен немесе тұздықпен үйлестіріледі.
- Жеңіл әрі тәтті сүзбелі запеканка таңғы асқа немесе балалардың тіскебасарына таптырмас тағам.
- Пісірер алдында ыдыстың ішін маймен майлап, үстіне ұн немесе манка себу тағамның жабысып қалуына жол бермейді.
- Көптеген елдерде запеканка үйдегі қалған өнімдерді тиімді пайдалану үшін де жасалады.
- Қазіргі заманғы пештерде запеканка небәрі 30–40 минут ішінде дайын болады.
- Дұрыс дайындалған запеканка тоңазытқышта бірнеше күн бойы бұзылмай сақталады және қайта қыздырғанда да дәмі бұзылмайды.
- Кейбір елдерде запеканка мейрамдық дастарханға да қойылады, мысалы, американдықтар Рождествода арнайы картоп запеканкасын дайындайды.
- Тағамның тағамдық құндылығы оны дайындау тәсіліне байланысты өзгеріп отырады, мысалы, сүзбелі нұсқаларда ақуыз көп болса, картопты түрінде көмірсулар басым болады.
- Запеканкаға көбіне жұмыртқа қосылады, себебі ол барлық өнімдерді біріктіріп, тағамның құрылымын ұстап тұрады.
- Арнайы дәмдеуіштер мен шөптер (мысалы, тимьян, орегано) қосу арқылы запеканканың дәмін түрлендіруге болады.
- Қалбырланған тунец, брокколи және ірімшік қосылған запеканка – жеңіл әрі тойымды кешкі ас нұсқасы.
- Десерт ретінде дайындалатын сүзбелі запеканкаға қаймақ, бал немесе тосап қосып беріледі.
- Жаңа піскен запеканка үстінен сәл сары май жағылса, дәмі мен хош иісі арта түседі.
- Классикалық рецептілерге сүйенсеңіз де, шығармашылық танытып, өзіңізге ұнайтын комбинацияларды жасауға болады.
- Заманауи рецепттерде көкөністер мен диеталық ет түрлері қолданылып, денсаулыққа пайдалы тағам ретінде ұсынылады.
- Кейбір елдерде запеканка ерекше пішінді қалыптарда әзірленіп, ерекше безендіріліп ұсынылады.
- Қанттың орнына бал, ұнның орнына сұлы жармасы қосу арқылы калориясы төмен нұсқаларын жасауға болады.
- Балаларға арналған запеканкаларда көкөністер үгітіліп қосылады, бұл оларды байқалмай жеуге мүмкіндік береді.
- Запеканка рецепттері буыннан буынға өтіп, отбасылық дәстүрге айналып отырған мысалдар да аз емес.
- Қалалық мейрамханаларда классикалық запеканканың заманауи нұсқалары стильді әрі шығармашылықпен ұсынылады.
- Қамырсыз дайындалатын жеңіл запеканкалар да бар, олар асқазаны әлсіз немесе арнайы диета ұстанатын адамдарға қолайлы.
Запеканка – жай ғана тағам емес, ол көптеген дәстүр мен мәдениеттің көрінісі. Бұл тағамның әртүрлілігі мен икемділігі оны әр үйдің ас мәзірінде сақтап қалуға себеп болады. Қарапайым ингредиенттерден жасалып, дәмімен таң қалдыратын мұндай тағамдар қазіргі заманда да өз құндылығын жоғалтқан жоқ. Запеканка туралы айтылған деректер оның қарапайымдылығының астарында үлкен мүмкіндіктер жатқанын көрсетеді.
