Француз әдебиетінің алыбы атанған Виктор Гюго – тек ақын, жазушы емес, адамзаттың ар-ұжданы, рухани еркіндік пен әділеттің жаршысы болды. Оның шығармаларынан бөлек, айтқан сөздері де терең мағынаға, өмірлік философияға толы. Гюгоның ойлары – адамның ішкі әлемін, қоғам мен мораль мәселелерін қамтитын өлмес мұра. Оның нақылдары уақыт өткен сайын құндылығын жоғалтпай, саналарға сәуле болып құйылып келеді.
«Махаббат – бұл жанның жаны.»
– Виктор Гюго.
Бұл сөз махаббаттың өмірдегі басты құндылық екенін дәлелдейді. Ол үшін шынайы сезім – рухани тіршілік көзі, адамның болмысын толықтыратын нәрсе. Гюго махаббатты жүрек пен жанның түпкілікті мәні деп санаған.
«Аштық – зорлықтың анасы.»
– Виктор Гюго.
Қоғамдағы әлеуметтік теңсіздікке назар аударған жазушы бұл пікірінде аштық пен жоқшылықтың терең салдарларын көрсетеді. Жоқшылыққа душар болған адам бейбіт жолдан ауытқуы мүмкін екенін ескертеді. Бұл сөз – әлеуметтік әділеттің маңызын ұғындыруға бағытталған.
«Қараңғылық – білімсіздіктен емес, оқуға құштарлықтың жоқтығынан.»
– Виктор Гюго.
Ол білімге ұмтылысты адамзат дамуының негізгі қозғаушы күші деп білді. Тек мектеп немесе оқулық жеткіліксіз – бастысы, адамның ішкі ынтасы мен ізденіске деген ықыласы. Бұл ой білім мен рухани жарықтың байланысын нақтылайды.
«Әйел – табиғаттың туындысы, ал ер адам – оның өнертабысы.»
– Виктор Гюго.
Бұл сөз арқылы Гюго әйелдің табиғилығын, нәзіктігі мен өмірдің мәнін алып келетін күш ретінде сипаттайды. Ер адам – ақыл мен әрекеттің көрінісі болса, әйел – сезім мен тіршіліктің бастау бұлағы. Осылайша, ол екі жынысты бірін-бірін толықтыратын біртұтас дүние ретінде қарастырған.
«Бостандық – бұл міндет.»
– Виктор Гюго.
Жай ғана еркіндік емес, жауапкершілікпен келген еркіндік туралы айтылған бұл ой – азаматтық сананы қалыптастыруға бағытталған. Гюго үшін бостандық тек құқық емес, қоғам алдында парыз. Ол адамның нағыз еркіндігі ішкі тәртіп пен әділеттілікпен өлшенеді деп сенген.
«Кітап – ойдың баласы, ал ой – жүректің сәулесі.»
– Виктор Гюго.
Ол жазудың, кітаптың қоғамдағы орнын ерекше бағалады. Кітап арқылы ой туады, ал ой жүректі нұрландырады деген тұжырым – білім мен руханияттың байланысын паш етеді. Бұл нақыл – әдебиетке деген шексіз махаббаттың көрінісі.
«Уақыттан ұлы ұстаз жоқ.»
– Виктор Гюго.
Бұл ой – сабыр мен төзімділіктің маңызын ұғындырады. Адам өміріндегі барлық сынақтар мен жетістіктер уақытпен өлшенеді. Гюго үшін уақыт – шынайы тәрбиеші, өмірлік тәжірибенің басты өлшемі.
Виктор Гюгоның даналық сөздері – адамзаттың моральдық, рухани және мәдени биігін меңзейді. Оның әрбір нақылы терең ойға, биік адамгершілікке және шындықты іздеуге жетелейді. Өз дәуірінің үнін жеткізген ойшыл ретінде Гюго қазіргі заманда да адам санасын тәрбиелеуге әсер етуде. Оның сөздері – жүрекке сәуле, санаға бағдар.
