📋 Мазмұны
Шаң кенелері – көзге көрінбейтін, бірақ денсаулыққа едәуір зиян келтіретін ұсақ жәндіктер. Олар көбінесе төсек-орын, кілемдер, жұмсақ жиһаздар және перделер сияқты тұрмыстық заттарда мекендейді. Бұл микроорганизмдер адам терісінің қабыршақтанған бөлшектерімен қоректеніп, ылғалды ортада тез көбейеді. Көп жағдайда олар аллергия тудырып, тыныс алу жүйесіне кері әсер етеді. Сондықтан шаң кенелерінен арылу – үйдегі тазалық пен денсаулықты сақтаудың маңызды бөлігі.
Шаң кенелерінің қауіптілігі
Шаң кенелерінің болуы адам денсаулығына бірқатар қиындықтар тудырады. Олардың тіршілік әрекетінің өнімдері аллергияны қоздырып, тыныс алуды қиындатады. Бұл жәндіктерден туындайтын негізгі мәселелер мыналар:
- аллергиялық реакциялар – терінің қызаруы, қышыну, көзден жас ағу және мұрын бітелуі сияқты белгілер пайда болуы мүмкін;
- демікпе қаупі – шаң кенелері демікпе ұстамаларын күшейтіп, өкпе аурулары бар адамдардың жағдайын нашарлатады;
- ұйқы сапасының төмендеуі – мұрынның бітелуі мен тыныс алу жолдарының тітіркенуі ұйқыны бұзып, демалуға кедергі келтіреді;
- иммунитеттің әлсіреуі – созылмалы аллергия организмді әлсіретіп, басқа ауруларға бейім етеді.
Бұл мәселелерді болдырмау үшін үйдегі шаң кенелерінен арылу әдістерін жүйелі түрде қолдану қажет.
Шаң кенелерінен құтылудың тиімді әдістері
Үйдегі шаң кенелерін толықтай жою мүмкін болмаса да, олардың санын едәуір азайтуға болады. Мұны жүзеге асыру үшін келесі шараларды қолға алу керек.
- Жиі тазалау. Үйдегі шаңның мөлшерін азайту – кенелердің көбеюіне жол бермеудің негізгі шарты. Жиһаздар мен еденді шаңсорғышпен мұқият тазалап, төсек-орынды апта сайын жуып тұру қажет. Ылғалды шүберекпен сүрту шаңның ауада таралуына жол бермейді.
- Жиһаздар мен төсек-орынды дұрыс күту. Матрацтарды арнайы қорғаныш қабаттармен қаптау, жастық пен көрпені жылына кемінде екі рет жоғары температурада жуу – кенелердің көбеюін тежейді. Синтетикалық толтырғыштары бар жастықтар мен көрпелер шаң кенелерін аз жинайды.
- Ылғалдылық пен температураны бақылау. Кенелер ылғалды ортада белсенді көбейеді, сондықтан бөлмедегі ауа ылғалдылығын 40–50% деңгейінде ұстау қажет. Үй ішін жиі желдетіп, бөлмені құрғақ әрі таза ұстау олардың көбеюін шектейді.
- Кілемдер мен перделерден арылу. Үлпілдек кілемдер мен ауыр перделер шаң жинаудың негізгі көзі болып табылады. Оларды мүмкіндігінше азайту немесе жиі тазалау арқылы шаң кенелерінің санын азайтуға болады.
- Арнайы құралдарды қолдану. Антиаллергендік шаңсорғыштар мен ауа тазартқыш құрылғылар шаң кенелерімен күресуде үлкен көмекші бола алады. Сонымен қатар, кенелерге қарсы арнайы бүріккіштерді пайдалану олардың санын азайтуға көмектеседі.
- Табиғи әдістерді қолдану. Кейбір табиғи құралдар шаң кенелерін жоюға көмектеседі. Мысалы, ас содасы немесе эфир майлары (эвкалипт, лаванда, шай ағашы) кенелерге қарсы тиімді әсер етеді. Төсек-орынға немесе кілемге аз мөлшерде ас содасын сеуіп, бірнеше сағаттан кейін шаңсорғышпен тазалау пайдалы болуы мүмкін. Сондай-ақ, кенелер жоғары температураға төзімсіз болғандықтан, күн астына төсек-орын немесе кілемді жайып қою олардың санын азайтуға көмектеседі.
Шаң кенелерінің алдын алу
Шаң кенелерін жою ғана емес, олардың пайда болуына жол бермеу де маңызды. Бұл жәндіктердің көбеюін болдырмау үшін мына әрекеттерді орындау қажет:
- үй ішін күнделікті желдетіп, артық ылғалдан арылу;
- төсек-орынды күн сайын жинап, мүмкіндігінше жиі жуу;
- матрацтар мен жастықтарды ауыстырып, оларды таза әрі құрғақ күйде сақтау;
- шаң жинауға бейім маталар мен материалдарды барынша азайту;
- бөлмедегі артық заттарды жинап, шаңның жиналуына мүмкіндік бермеу.
Осы әрекеттерді үнемі орындау арқылы шаң кенелерінің көбеюіне жол бермей, олардың пайда болу қаупін азайтуға болады.
Шаң кенелері – тұрмыстық ортада жиі кездесетін зиянкестердің бірі. Олар аллергия тудырып, денсаулыққа кері әсер ететіндіктен, оларға қарсы шаралар қабылдау өте маңызды. Үйді таза ұстау, ылғалдылық деңгейін реттеу, табиғи құралдарды пайдалану және арнайы құрылғылармен тазалау арқылы шаң кенелерінің санын едәуір азайтуға болады. Сонымен қатар, алдын алу шараларын қолдану арқылы олардың пайда болуына жол бермеуге болады. Осы әдістерді үнемі қолдану арқылы сіз өзіңіз бен жақындарыңыз үшін қолайлы әрі денсаулыққа пайдалы орта қалыптастырасыз.
