Әлемнің көптеген елінде таңғажайып тарихи орындар бар, бірақ олардың арасында ерекше танымалдылыққа ие болған Қытайдағы Тыйым салынған қаланың орны бөлек. Ғасырлар бойы сырт көзден жасырын тұрған бұл сарайдың тарихы адам қызығушылығын оятатын түрлі құпияларға толы. Төменде берілетін тарихи деректер осы бір жұмбақ та ғажайып сарайдың ерекшелігін, оның құрылысы мен ішкі өмірінің қызықты тұстарын аша түседі.
- Тыйым салынған қала Мин әулетінің үшінші императоры Юнлэнің бұйрығымен 1406 жылы салына бастаған. Құрылыс жұмыстары 14 жылға созылып, оны аяқтауға миллионнан аса жұмысшы қатысқан.
- Сарайдың жалпы аумағы 72 гектар жерді алып жатыр және оның ішінде 980 ғимарат орналасқан. Барлық ғимараттар саны қосындысы 9999,5 бөлмеден тұрады деген аңыз бар, себебі көктегі сарайларда 10 мың бөлме болады деп есептелген.
- Бұл қаланы тұрғызу кезінде пайдаланылған құрылыс материалдарының көпшілігі алыстағы аймақтардан жеткізілген. Әсіресе құнды ағаш пен мәрмәр тастар оңтүстік провинциялардан арнайы тасымалданған, ол кезде мұндай жұмыстар ондаған жылдарға созылған.
- Тыйым салынған қалада тек император мен оның отбасы, қызметшілері және жоғары мәртебелі шенеуніктер ғана тұра алатын болған. Қарапайым халыққа бұл сарайға жақындауға да қатаң тыйым салынған, сол себептен оған осындай атау берілген.
- Сарайдың негізгі қақпасы Тяньаньмэнь деп аталады, бұл атау қытай тілінен аударғанда Аспан тыныштығы қақпасы деген мағынаны білдіреді. Осы қақпадан императорлар халық алдына шығып, жарлықтар оқыған немесе мемлекеттік маңызы бар хабарламалар жариялаған.
- Тыйым салынған қаланың айналасында биіктігі 10 метрден асатын үлкен қорғандар тұрғызылған. Қорғанның бойында ені 52 метр, тереңдігі 6 метрлік жасанды су арығы қазылған, бұл сарайды басқыншылардан қорғаудың маңызды элементі болған.
- Ғимараттар кешеніндегі ең танымал орындардың бірі – Үлкен салтанат сарайы. Бұл жерде императорлар таққа отыру салтанатын, ресми кездесулер мен мемлекеттік рәсімдерді өткізген.
- Сарайдағы барлық ғимараттардың төбелері алтын жалатылған сары түсті шатырлармен жабылған. Себебі сары түс Қытайда императордың ерекше мәртебесін білдіретін қасиетті түс ретінде бағаланған, басқа адамдарға оны пайдалануға тыйым салынған.
- Кешендегі ғимараттар құрылымдық жағынан симметриялы түрде жобаланған және негізгі сарайлар оңтүстіктен солтүстікке қарай орналасқан. Бұл Қытайдың дәстүрлі фэн-шуй философиясы мен ғарыштық үйлесімділік туралы сенімдерге сәйкес келеді.
- Императордың жеке бөлмелері мен отбасы тұратын орындар сарайдың солтүстік бөлігінде орналасқан. Бұл бөлікке бөгде адамдардың кіруіне қатаң тыйым салынып, ерекше қорғалған және күзетілген.
- Қазіргі уақытта Тыйым салынған қала «Гугун» деген атпен белгілі мұражайға айналған. 1925 жылдан бастап ол халық үшін ашық, бүгінде бұл Қытайдың ең танымал туристік нысандарының бірі.
- Тыйым салынған қала ЮНЕСКО-ның дүниежүзілік мұралар тізіміне енгізілген және әлемдегі ең ірі тарихи ағаш ғимараттар кешені болып саналады. Оның сәулеті әлемдік тарих пен мәдениеттің құнды үлгісі ретінде мойындалған.
- Жыл сайын бұл сарайды тамашалау үшін әлемнің түкпір-түкпірінен шамамен 14 миллионнан астам турист келеді. Әсіресе көктем мен күз мезгілдерінде мұражай аумағында адам көп болып, сарайдың шынайы ауқымы мен әсемдігіне таңғалады.
- Тыйым салынған қала көптеген кинофильмдерге арқау болған. Бұл сарайды ең жақсы танытқан кинотуындылардың бірі – режиссер Бернардо Бертолуччидің «Соңғы император» фильмі, ол бірнеше «Оскар» сыйлығын жеңіп алған.
- Сарай кешенінің ішінде ғасырлар бойы жинақталған аса құнды өнер туындылары, тарихи жәдігерлер мен сирек кездесетін экспонаттар сақталған. Бұл коллекциялар қазірдің өзінде толық зерттеліп бітпеген, көп бөлігі әлі күнге дейін зерттеушілердің назарын аударып келеді.
Жоғарыда келтірілген тарихи деректер Тыйым салынған қаланың әлемдік маңызын, оның сәулеттік және мәдени құндылығын көрсетеді. Осындай бірегей құрылыс нысаны ғасырлар бойы Қытай императорларының билік орталығы болып, көптеген аңыздар мен құпиялар тудырған. Қазір оның есіктері әлем халықтарына ашық болғанымен, сарайдың ішкі әлемі әлі де көптеген ашылмаған жұмбақтарға толы болып қала бермек.
