Триатлон – тек спорт қана емес, нағыз ерік-жігер мен төзімділіктің сынағы. Бұл спорт түрі жүзу, велосипедпен жүру және жүгіруден тұратын көпсайыс ретінде бүкіл әлемге танымал. Әр кезеңі ерекше дайындықты қажет ететін бұл жарыс бүгінде түрлі елдерде мыңдаған спортшыны біріктіріп отыр. Төменде осы бір ерекше спорт жайлы көптеген қызықты мәліметтер жинақталған.
- Триатлон алғаш рет 1970 жылдардың басында АҚШ-та пайда болды. Оның алғашқы ресми сайысы 1974 жылы Калифорнияда өткізілді.
- Бұл спорт түрінің аты грек тілінен алынған. «Три» — үш, ал «атлон» — сайыс дегенді білдіреді.
- Триатлондағы тәртіп үнемі бірізділікпен орындалады. Алдымен жүзу, содан кейін велосипедпен жүру, соңында жүгіру кезеңі өтеді.
- Олимпиадалық триатлонда спортшылар 1,5 км жүзеді, 40 км велосипедпен жүреді және 10 км жүгіреді. Бұл қашықтық ең кең таралған түрі саналады.
- «Ironman» деп аталатын триатлонның ең қиын түрінде қатысушылар 3,8 км жүзіп, 180 км велосипедпен жүріп, соңынан толық марафон – 42,2 км жүгіреді. Бұл жарысты аяқтау – кез келген спортшы үшін үлкен жетістік.
- Триатлонда тек спортшылардың жылдамдығы емес, ауысу кезеңдері де маңызды. Жүзуден кейін велосипедке отыру мен велосипедтен кейін жүгіруге көшу уақыты арнайы есептеледі.
- Ауысу аймағында тәртіп бұзу жарыс нәтижесіне кері әсер етеді. Сондықтан бұл бөлікте спортшылар жылдамдықпен қатар ережелерге де назар аударады.
- Жүзу кезеңі ашық суда – көл, теңіз немесе өзенде өткізіледі. Бұл фактор спортшының техникалық шеберлігіне ерекше әсер етеді.
- Велосипедпен жүру кезеңі көбінесе қалалық трассаларда немесе таулы аймақтарда өтеді. Ол ауа райына, жол жағдайына байланысты ерекше күрделене түседі.
- Триатлон жарыстары тек кәсіби спортшыларға арналмаған. Әуесқойлар мен балаларға арналған қашықтығы қысқа түрлері де бар.
- Суперспринт деп аталатын қысқартылған триатлонда қашықтықтар аз болады. Бұл жаңа қатысушылар үшін тамаша бастама саналады.
- Триатлон – жазғы Олимпиада ойындарына 2000 жылдан бастап енді. Содан бері бұл спорт түріне қызығушылық еселеп артты.
- Бірқатар елдерде триатлон федерациялары құрылып, ұлттық құрамалар жасақталған. Қазақстанда да бұл спорт жыл санап қарқын алып келеді.
- Триатлоншылар аптасына орта есеппен 15–25 сағат жаттығады. Олар жүзу, вело және жүгірумен қатар күш жаттығулары мен созылу жаттығуларын қатар орындайды.
- Спортшылар тамақтану режиміне ерекше мән береді. Ұзақ жарыстарда дұрыс қоректену мен гидратация – нәтиженің маңызды бөлігі.
- Көптеген кәсіби триатлоншылар жарыс кезінде арнайы энергетикалық гельдер мен изотоникалық сусындар қолданады. Бұл ағзаның ұзақ жүктемеге шыдауына көмектеседі.
- Қазіргі заманғы триатлонда технологияның рөлі зор. Велосипедтердің салмағы, формасы және гидродинамикалық киімдер спортшының нәтижесіне әсер етеді.
- Триатлон жарыстарында қауіпсіздік басты орында тұрады. Әсіресе ашық суда өткізілетін жүзу кезеңінде құтқарушылар міндетті түрде болады.
- Әлемде триатлонға арналған арнайы демалыс орындары мен оқу лагерьлері бар. Мұнда спортшылар кәсіби жаттықтырушылармен бірге дайындалады.
- Триатлон тек физикалық емес, менталдық тұрғыдан да қиын спорт. Спортшылар бірнеше сағат бойы тоқтаусыз әрекет етіп, өз ойы мен күйін бақылауға үйренеді.
- Әйгілі триатлон жарыстарының бірі – Гавайиде өтетін Ironman World Championship. Бұл жарысқа қатысу үшін іріктеу кезеңінен өту қажет.
- Кейбір спортшылар жылына бірнеше триатлонға қатысады. Бұл өз кезегінде үздіксіз дайындық пен тәртіпті талап етеді.
- Триатлоншыларды жиі «универсал спортшылар» деп атайды. Себебі олар үш түрлі спортты қатар меңгеріп, үйлестіру қабілетіне ие болуы керек.
- Триатлонда тек ерлер мен әйелдер арасында ғана емес, аралас командалар арасында да жарыстар өтеді. Бұл командалық рухты арттырады.
- Бұл спорт түрінде жас ерекшелігіне қарай түрлі санаттар бар. Жасөспірімдерден бастап, 70 жастан асқан ардагерлерге дейін триатлонмен айналыса алады.
Триатлон туралы айтылған мәліметтер бұл спорттың тек физикалық белсенділік емес, жан-жақты дайындық пен мінездің айғағы екенін көрсетеді. Әр кезеңі өз алдына күрделі болғанымен, оны еңсеру ерекше қанағат пен қуаныш сыйлайды. Қазіргі таңда триатлон бүкіл әлемде мыңдаған адам үшін өмір салтына айналып үлгерді. Мұндай деректер бұл спортты жаңа қырынан танып, шабыт алуға сеп болады.
