Торғай – қазақ даласының тарихи әрі табиғи тұрғыдан маңызы зор аймағы. Бұл өңірдің аты естілсе, көпшілік оның ұлы тұлғаларын, бай табиғатын және терең тарихын еске түсіреді. Кішкентай ғана елді мекен болып көрінгенімен, Торғайда қазақ халқы үшін ерекше құндылықтар шоғырланған. Төмендегі мазмұнды мәліметтер осы өлкенің мәнін ашуға көмектеседі.
- Торғай Қазақстанның Қостанай облысына қарасты Жангелдин ауданының орталығы болып табылады. Бұл елді мекеннің атауы Торғай өзенінен шыққан деген пікір бар.
- Торғай – Ахмет Байтұрсынұлының туған жері. Ол қазақ тіл білімінің негізін қалаған, ұлт руханиятына өлшеусіз еңбек сіңірген тұлға.
- Сондай-ақ, Торғай – ұлт-азаттық көтерілістердің ошағы болған аймақ. 1916 жылғы көтерілісте Амангелді Иманов бастаған сарбаздар осы жерден аттанған.
- Торғай өңірінде қазақ даласына тән кең жазықтар мен шөлейтті алқаптар қатар кездеседі. Бұл табиғи ерекшелігі жануарлар мен құстардың әртүрлі түрлеріне қолайлы орта жасайды.
- Осы өңірде орналасқан Торғай мемлекеттік табиғи қорығы Қазақстандағы ерекше қорғауға алынған аймақтардың бірі. Онда киік, қарақұйрық, бүркіт секілді сирек кездесетін жануарлар мекендейді.
- Торғайда XX ғасырдың бас кезінде алғаш ашылған қазақ мектептерінің бірі жұмыс істеген. Бұл оқу орны арқылы көптеген ұлт зиялылары білім алып шыққан.
- Кеңес дәуірінде Торғай облысы дербес әкімшілік бірлік болып құрылып, біраз уақыт өмір сүрді. Облыс орталығы ретінде Торғай қаласының дамуы жандана түскен болатын.
- Торғай өзені өңірдегі маңызды су көзі саналады. Ол дала тұрғындарының тұрмысында мал суаруға, бау-бақша өсіруге қолайлы жағдай жасаған.
- Торғай даласы жаз айларында әсем гүлдермен көмкеріліп, көз тартарлық көрініске айналады. Бұл кезде табиғат ерекше түрленіп, түрлі жәндіктер мен құстардың тіршілігі жандана түседі.
- Торғай аумағында ежелгі замандардан қалған тарихи ескерткіштер мен қорғандар бар. Олар өңірдің көне дәуірлерден бері қоныс болғанын дәлелдейді.
- Ауылдың маңайында бірнеше киелі орындар мен әулие жатқан жерлер кездеседі. Бұл орындарға халық зиярат жасап, аруақтарға тағзым етеді.
- Торғайлықтар дәстүрлі өнер мен ән-жырға бейім келеді. Бұл өңірден шыққан ақын-жыраулар мен термешілер ел арасына кеңінен танылған.
- Торғай өңірінде жаздың ыстығы мен қыстың қақаған суығы қатты байқалады. Қатаң климаттық жағдайлар жергілікті тұрғындарды шыдамды әрі төзімді етіп қалыптастырған.
- Торғай өңірі Қазақстандағы тарихи туризм үшін қызықты бағыттардың бірі болып саналады. Мұнда арнайы келушілер үшін экскурсиялар мен ақпараттық стендтер ұйымдастырылады.
- Көптеген зерттеушілер Торғайды қазақ даласының рухани орталықтарының бірі деп есептейді. Бұл пікірдің негізінде өңірдің тарихи тұлғаларға толы болуы жатыр.
- Торғайда жергілікті халық арасында ауыз әдебиеті мен шежіре сақтау дәстүрі жақсы сақталған. Көптеген ақсақалдар бірнеше буынға тарайтын шежірелерді жатқа біледі.
- Бұл өңірде кең таралған кәсіптердің бірі – мал шаруашылығы. Тұрғындардың тұрмысы төрт түлікпен тығыз байланысты, әсіресе жылқы мен қой өсіруге бейімделген.
- Торғайдан шыққан тұлғалардың қатарында жазушылар мен ғалымдар да көп. Олар қазақ әдебиеті мен ғылымына қомақты үлес қосқан.
- Өңірде орналасқан Ахмет Байтұрсынұлы мұражай-үйі келушілерге тарихи деректерді ұсынатын маңызды мәдени нысан болып табылады. Бұл мұражай оның өмірі мен еңбектеріне тереңірек үңілуге мүмкіндік береді.
- Торғай – қазақ тілінің, әдебиетінің, тарихының негіздері қаланған қасиетті топырақ. Мұнда білім мен ғылымға деген құрмет ерекше сақталған.
- Бұл аймақта жастар арасында ұлттық ойындар мен салт-дәстүрлерді ұрпақтан ұрпаққа жеткізуге бағытталған түрлі мәдени шаралар өткізіліп тұрады. Осылайша ата-баба мұрасы ұмыт қалмайды.
- Торғайдың атауы құс атауымен де байланыстырылады. Торғай құсы – қазақ халқына етене таныс, ыстық ықыласпен жырланған бейне.
- Өңір табиғатына тән ерекшеліктердің бірі – сортаң жерлер мен тұзды көлдердің кездесуі. Бұл ландшафтық құрылым өсімдіктер мен жануарлардың ерекше бейімделуін талап етеді.
- Торғайдағы тұрғындар өзара ынтымақ пен ұйымшылдықты ерекше бағалайды. Көпшілік ортақ шаруаларға бірігіп жұмылып, көмектесуді әдетке айналдырған.
- Аймақтың экологиясы мен биологиялық әртүрлілігі ғылыми тұрғыдан зерттеліп келеді. Торғай жазығы Қазақстанның экожүйелік теңгерімін сақтауда маңызды орын алады.
- Торғайдың тумалары ел басқару ісіне де араласқан. Бірнеше саясаткер мен қоғам қайраткері осы өлкеден шыққан.
- Торғай жерінде көркемсөз шеберлігімен танылған шешендер де болған. Олардың аталы сөздері ел ішінде әлі күнге дейін айтылып жүреді.
- Ауыл шаруашылығына бейімделген Торғай халқы егіншілікпен де айналысқан. Арпа, бидай, жүгері секілді дақылдар егіліп отырған.
- Торғай өңірінде түрлі замандарда болған тарихи оқиғалар мектеп бағдарламаларында кеңінен қамтылады. Бұл жас ұрпақтың туған жерге деген құрметін арттырады.
Торғай туралы осындай жан-жақты мәліметтер бұл өңірдің тарихы мен табиғатының терең әрі бай екенін көрсетеді. Шағын ауыл көрінгенімен, оның рухани және мәдени әлеуеті зор. Торғай – өткен мен бүгінді жалғайтын алтын көпір іспетті мекен. Бұл өлкені танып-білу – қазақ халқының өз тамырын тануға жасаған тағы бір маңызды қадам.
