📋 Мазмұны
Қарым-қатынас – адам өмірінің маңызды бөлігі. Ол сенімділік пен қолдауға негізделгенде, тұлғалық дамуға және эмоционалдық тұрақтылыққа оң әсер етеді. Алайда кез келген байланыс пайдалы бола бермейді. Егер қатынас уытты сипат алып, адамның еркіндігі мен өз-өзіне деген сенімін жоя бастаса, ол токсикалық қарым-қатынасқа айналады. Мұндай жағдайлардан қалай аулақ болуға болатынын қарастырайық.
Токсикалық қатынастың белгілерін тану
Мұндай байланыстың әсерінен адам психологиялық шаршауға ұшырайды. Төмендегі белгілер токсикалық мінез-құлықтың көрінісі болуы мүмкін:
- әрқашан өзіңді кінәлі сезіну;
- жиі сынға ұшырау немесе бағаланбау;
- жеке шекаралардың жиі бұзылуы;
- үнемі бақылауға ұшырау және еркін шешім қабылдаудан шектеу;
- эмоциялық манипуляция мен қорқыныш сезімі.
Бұл белгілер адамның ішкі тыныштығын бұзып, өмірге деген сенімін әлсіретеді. Оларды дер кезінде байқау әрі мойындау – маңызды алғашқы қадам.
Өзіңізге деген сенімділікті қалыптастыру
Мықты ішкі сенім токсикалық ықпалға қарсы тұруда шешуші рөл атқарады. Ол үшін келесі қадамдарды жасау ұсынылады:
- Өз қажеттіліктеріңізді тану және қабылдау. Адам өз эмоциясын, қалауын және шекарасын дұрыс түсінгенде, шеттен шыққан әрекеттерді тезірек аңғарады. Бұл өзін қорғауға мүмкіндік береді.
- Шешім қабылдауға батыл болу. Көп жағдайда токсикалық байланыстан шығу қиын көрінуі мүмкін. Бірақ өз өміріңізге деген жауапкершілікті сезіну және дұрыс таңдау жасау – алға жылжудың кілті.
- Ішкі дауысыңызды тыңдау. Интуиция – шынайы сезімдер мен жағдайларды түсінудің сенімді көзі. Өз жүрегіңіз не айтатынын ескеріп, сол бойынша әрекет ету пайдалы болады.
Ішкі сенімділік адамның мінез-құлқын бекемдейді және уытты әсерлерге қарсы тұруға көмектеседі. Өз-өзіңізді бағалау – өмір сапасының негізі.
Шекара қоюды үйрену
Сапалы қарым-қатынас жеке кеңістікті сақтаудан басталады. Өз шекараңызды дұрыс белгілеу арқылы эмоционалдық қауіпсіздік қалыптастыруға болады.
- жеке уақытыңызды сақтау маңызды екенін түсіндіру;
- өзгелердің пікірінен қорықпай өз шешіміңізді білдіру;
- қажет болса, «жоқ» деуге дайын болу;
- эмоциялық жауапкершілікті әркімнің өзіне қалдыру;
- қарым-қатынас шеңберінде құрмет пен теңдікті талап ету.
Жеке шекара – адамның рухани тыныштығы мен өзін-өзі сыйлауына тікелей ықпал ететін құрал. Оны сақтау арқылы адам уытты ықпалдарға жол бермейді.
Қолдауға сүйену
Кейде уытты байланыстан шығу жалғыз адамның қолынан келмейді. Мұндай жағдайда төмендегі әрекеттер тиімді болуы мүмкін:
- Жақын адамдармен ашық сөйлесу. Достарыңыз бен отбасыңыз сізге шынайы қолдау көрсете алады. Оларға сезімдеріңізді айту – ішкі қысымды азайтады.
- Маманнан көмек алу. Психологпен сөйлесу эмоциялық жарақатты жеңілдетуге және дұрыс шешім қабылдауға көмектеседі. Бұл – өзіңе деген қамқорлықтың бір түрі.
- Қауіпсіз орта қалыптастыру. Токсикалық адамдармен байланысты шектеу немесе толық үзу – өзіңізді сақтау жолы. Бұл батыл қадам сіздің тыныштығыңыз үшін қажет болуы мүмкін.
Қолдау жүйесі адамның әлсіз сәттерінде тірек бола алады. Өзгелермен бөлісу – ішкі ресурстарды қалпына келтірудің сенімді жолы.
Өмір салтын өзгерту
Жағымсыз байланыстан шыққан соң өмірде бос кеңістік пайда болады. Осы кезеңде жаңа әдеттер мен пайдалы әрекеттерге орын берген жөн.
- күн тәртібін жүйелеу;
- спортпен немесе шығармашылықпен айналысу;
- жаңа адамдармен танысу мен ашық қарым-қатынас жасау;
- өзіңізді марапаттап, жетістіктеріңізге мән беру;
- ішкі өсу мен өзін-өзі тануға ден қою.
Бұл әдеттер адамға эмоционалдық тұрақтылық пен өмірге деген сенімді қайтара алады. Жаңа бағыт – жаңа өмірдің бастауы болмақ.
Токсикалық қарым-қатынастардың зияны тек эмоциялық күйге емес, жалпы өмір сапасына да әсер етеді. Осындай байланыстардан аулақ болу үшін адамның өз құндылығын сезінуі мен жеке шекарасын қорғауы маңызды. Жоғарыда аталған кеңестер мен нақты әрекеттер арқылы өзін-өзі тануға және қорғаныс тетіктерін қалыптастыруға жол ашылады. Шынайы қарым-қатынас – сенім мен құрметке негізделген орта екенін ұмытпаған жөн.
