Ежелгі Рим тарихындағы ең атақты құлдар көтерілістерінің бірі – Спартак бастаған қозғалыс ерекше орын алады. Бұл оқиға ғасырлар өтсе де, еркіндік үшін күрестің символына айналды. Көтеріліс туралы көптеген тарихи деректер сақталғанымен, оның кейбір тұстары әлі күнге дейін жұмбақ күйінде қалуда. Төменде осы көтеріліске қатысты бірегей мәліметтермен таныса аласыз.
- Спартак көтерілісі б.з.д. 73 жылы басталған. Ол үш жылға созылып, Рим империясын дүр сілкіндірді.
- Спартак шыққан тегі бойынша фракиялық болған. Ол Рим әскерінде қызмет етіп, кейін құлдыққа түсіп қалған.
- Көтеріліс Капуяда орналасқан гладиатор мектебінен басталды. Спартак бастаған 70-тен астам гладиатор қаруларды қолға түсіріп, қашып шыққан.
- Бастапқыда көтерілісшілер саны аз болғанымен, қысқа мерзімде оларға мыңдаған құлдар қосылды. Көтерілісшілер саны бір кезде 100 мыңға жеткен.
- Спартак әскерінің негізгі мақсаты Альпі таулары арқылы өтіп, үйлеріне қайту болған. Алайда түрлі себептермен олар Италия аумағында қалып қойды.
- Рим Сенаты көтерілісті басу үшін бірнеше легион жіберген. Алғашқы легиондар Спартак әскерімен шайқаста жеңіліс тапты.
- Спартак тактикалық шеберлігімен танымал болды. Ол римдік қолбасшыларға бірнеше рет тұтқиылдан шабуыл жасап, олардың жоспарын бұзды.
- Көтерілісшілер тек гладиаторлар мен құлдардан ғана емес, сонымен қатар кедей шаруалардан да құралды. Бұл қозғалыстың әлеуметтік сипатын күшейтті.
- Спартак әскері Везувий тауына бекініп, сол жерден римдіктерге қарсы шабуылдар ұйымдастырған. Олар арқаннан жасалған баспалдақ арқылы таудан түсіп, күтпеген жерден шабуыл жасаған.
- Көтеріліс барысында Спартак Рим қаласының өзіне дейін жеткен. Бірақ ол қаланы басып алуға бел буған жоқ.
- Соңғы шайқас б.з.д. 71 жылы Апулияда өтті. Спартак әскері Марк Красс басқарған римдіктерден жеңіліс тапты.
- Спартактың нақты өлімі туралы деректер сақталмаған. Оның денесі табылмағандықтан, қай жерде қаза тапқаны белгісіз күйінде қалды.
- Жеңілгеннен кейін 6 000 көтерілісші тұтқындалып, Капуа мен Рим арасындағы жол бойында айқышқа шегеленген. Бұл Римнің қорқыту шарасы болды.
- Көтеріліс Рим империясының құлдық жүйесіне үлкен соққы берді. Құлдар саны азайып, оларға қатысты саясат өзгерді.
- Спартак есімі кейінгі дәуірлерде еркіндік пен әділдік үшін күрестің белгісіне айналды. Ол туралы көптеген әдеби шығармалар мен фильмдер дүниеге келді.
- Көтеріліс Римнің әскери беделіне нұқсан келтірді. Әсіресе алғашқы жеңілістері Сенат беделіне үлкен соққы болды.
- Марк Красс көтерілісті басқаны үшін өз беделін көтеріп, кейінірек саяси мансабын нығайтты. Алайда оның қатал әдістері көп сынға ұшырады.
- Спартактың әскерінде әйелдер мен балалар да болған. Олар негізінен көтерілісшілердің отбасы мүшелері еді.
- Көтеріліс тек Италия аумағында ғана емес, басқа құл иеленуші елдерде де резонанс тудырды. Бұл оқиға басқа аймақтардағы құлдарға үміт сыйлады.
- Спартактың ерлігі мен қайсарлығы туралы аңыздар кейін халық арасында кең тарады. Ол батырлықтың және әділетсіздікке қарсы күрестің мәңгілік бейнесіне айналды.
Спартак көтерілісі тарихта терең із қалдырған оқиға болды. Бұл қозғалыс туралы жинақталған деректер адамзаттың бостандыққа ұмтылысының жарқын дәлелі саналады. Осындай мәліметтер арқылы өткеннің тағылымын түсініп, еркіндік пен әділеттіктің құндылығын бағалай түсеміз. Спартактың есімі ғасырлар өтсе де, әділет үшін күрестің символы болып қала береді.
