Самбо – өзін-өзі қорғау және спорттық күрес түрі ретінде танылған жекпе-жек өнері. Бұл спорттың негізі ХХ ғасырдың басында қаланып, уақыт өте келе әлемдік деңгейдегі танымал спорт түріне айналды. Самбоның ерекшелігі – күрес пен қорғаныс тәсілдерінің үйлесуі, сондай-ақ спортшылардың икемділігі мен тактикалық ойлау қабілетінің жоғары болуы. Бұл спорт түріне қатысты көптеген қызықты деректер бар.
- Самбо 1920 жылдары Кеңес Одағында жасалған. Оның негізін қалаушылар Василий Ощепков пен Виктор Спиридонов болды, олар әртүрлі күрес әдістерін біріктіріп, жаңа жекпе-жек түрін әзірледі.
- Бұл спорт түрінің атауы «өзін-өзі қорғаудың қарусыз жүйесі» тіркесінің қысқартылған нұсқасы. Ол адамды қару-жарақсыз күресуге және қауіптен қорғана білуге үйретеді.
- Самбо екі негізгі бағытта дамыды. Спорттық самбо классикалық күрес әдістеріне негізделсе, жауынгерлік самбо әскери және арнайы жасақтардың дайындығына арналған.
- Алғашқы ресми самбо жарысы 1938 жылы Мәскеуде өтті. Сол кезден бастап бұл спорт кеңінен тарала бастады.
- Самбо киімі дзюдодан алынған, бірақ бірнеше өзгешеліктері бар. Спортшылар қызыл немесе көк түсті куртка мен арнайы белбеу тағуы керек, бұл қарсыласын ұстауға ыңғайлы болу үшін жасалған.
- Бұл спорт түрінде күрестің әртүрлі әдістері қолданылады. Лақтырулар, ауырту тәсілдері және тұншықтыру әдістері самбоның негізгі техникаларының қатарына жатады.
- Самбо Олимпиада ойындарының бағдарламасына енгізілмегенімен, халықаралық деңгейде танылған спорт түрі болып саналады. Ол ЮНЕСКО-ның материалдық емес мәдени мұраларының тізіміне енгізілген.
- 1950 жылдары самбо Кеңес Одағының Қарулы күштерінде міндетті әскери дайындық бағдарламасына енді. Бұл оны тек спорт қана емес, тиімді қорғаныс тәсілі ретінде де мойындатты.
- Қазіргі таңда самбо 80-нен астам елде дамыған. Әлемнің көптеген мемлекеттері бұл спорт түрін ресми мойындап, халықаралық жарыстар өткізеді.
- Самбоның халықаралық федерациясы 1984 жылы құрылды. Бұл ұйым спорттық самбо жарыстарын ұйымдастырып, ережелерді реттеп отырады.
- Самбо әлем чемпионаты алғаш рет 1973 жылы өтті. Бұл жарыста Кеңес Одағының спортшылары басымдық танытып, барлық салмақ дәрежесінде жеңіске жетті.
- Қазақстанда самбо кеңінен таралған спорт түрлерінің бірі. Қазақ спортшылары халықаралық аренада жоғары жетістіктерге қол жеткізіп келеді.
- Самбоның жауынгерлік түрінде рұқсат етілген әдістер саны көп. Бұл бағыттағы спортшылар қолмен және аяқпен ұру техникасын пайдалана алады.
- Самбоның кейбір әдістері аралас жекпе-жек (ММА) спортында қолданылады. Көптеген танымал файтерлер алғашқы кәсіби мансабын осы спорттан бастаған.
- Бұл спорт тек физикалық күші бар спортшылар үшін ғана емес, тактикалық ойлау қабілеті жоғары адамдар үшін де қолайлы. Самбо техникасын дұрыс қолдану қарсыласын аз күш жұмсап жеңуге мүмкіндік береді.
- Самбо жарыстарында әдісті орындау кезіндегі шапшаңдық үлкен рөл атқарады. Жылдам орындалған әдістер қарсыласты бірден жеңуге септігін тигізеді.
- Әлемдегі ең мықты самбошылардың бірі – Федор Емельяненко. Ол жауынгерлік самбо бойынша бірнеше дүркін әлем чемпионы атанған.
- Самбо күресінің жарыс алаңы татамимен жабылған. Бұл спортшылардың жарақат алу қаупін азайтады және қауіпсіздік шараларын қамтамасыз етеді.
- Көптеген елдерде самбо мектептері мен академиялары ашылған. Бұл жас спортшыларды кәсіби деңгейде дайындауға мүмкіндік береді.
- Самбоның басты қағидаларының бірі – қарсыласты бейтараптандыру арқылы қорғану. Бұл әдіс шабуылдаушы адамды тоқтатып, оны қауіпсіз түрде бақылауға көмектеседі.
Самбо – спорттық шеберлікті, күшті және ақыл-ойды біріктіретін ерекше жекпе-жек түрі. Бұл спорт тек жарыстарда ғана емес, күнделікті өмірде де пайдалы дағдыларды үйретеді. Өзінің тарихы мен дамуы арқылы ол әлемдік деңгейде танылып, көптеген елдерде танымал болды. Бүгінде самбо көптеген спортшылардың сүйікті күрес түрі болып қала береді.
