Шығыс Қазақстан облысындағы Риддер қаласы табиғаты, тарихы және өнеркәсібімен ерекшеленетін шағын шаһарлардың бірі. Бұл өңірдің терең қойнауында талай сыр мен таңғаларлық оқиғалар жасырынған. Бір қарағанда тыныш әрі бейбіт көрінетін бұл қалада ел білмейтін қызықты деректер өте көп. Сол мәліметтермен танысып, Риддердің ерекше қырларына көз жүгіртіп көрейік.
- Риддер қаласының негізі 1786 жылы австриялық тау-кен инженері Филипп Риддердің кен орны ашуымен қаланды.
- Бастапқыда қала Риддер кенішінің айналасында шағын қоныс ретінде пайда болған және біртіндеп дамып, өнеркәсіптік орталыққа айналды.
- 1941 жылы Риддерге ресми түрде қала мәртебесі берілді, бұл Ұлы Отан соғысы басталған жылмен тұспа-тұс келді.
- 1941-2002 жылдар аралығында қала Лениногорск деп аталды және тек 2002 жылы тарихи атауы қайта қайтарылды.
- Қала Ресей шекарасына өте жақын орналасқан, сол себепті Риддерден Ресейге дейінгі қашықтық бар болғаны 60 шақырымды құрайды.
- Риддер тау мен орманға бай Алтай жоталарының баурайында орналасқан, бұл оны ерекше климаттық аймаққа айналдырады.
- Қаланың климаты күрт континентальды, мұнда қыста ауа температурасы –40 градусқа дейін түсіп, жазда +30 градусқа дейін көтерілуі мүмкін.
- Риддерде Қазақстандағы ең ұзын жерасты кен жолдары орналасқан, олардың ұзындығы жүздеген шақырымға жетеді.
- Қаланың маңында 2000 метрден асатын биіктікте орналасқан Иванов шыңы бар, ол туристер мен альпинистер арасында танымал орын.
- Риддерде орманды алқаптар мен сирек кездесетін өсімдіктерге бай Маркакөл қорығына жақын аймақтар орналасқан.
- Қалада өзендердің тығыздығы жоғары, соның ішінде Үлбі және Тихая өзендері табиғи сұлулығымен ерекшеленеді.
- Риддерде тау шаңғысы спорты жақсы дамыған және мұндағы «Горняк» базасы қысқы спорт түрлерін сүйетіндер үшін әйгілі орынға айналған.
- Қаладағы ең көне ғимараттардың бірі – XIX ғасырдың соңында салынған алғашқы шахта әкімшілігінің үйі.
- Кеңес заманында Риддер стратегиялық маңызы жоғары қалалардың бірі болып есептелді және мұнда металл өңдеу, мырыш және қорғасын өндірісі өркендеді.
- Риддерде мектептер мен колледждермен қатар, техникалық бейіндегі мамандарды даярлайтын оқу орындары жұмыс істейді.
- Қала тұрғындарының көпшілігі тау-кен, металлургия және орман шаруашылығы салаларында еңбек етеді.
- Риддерде әртүрлі этнос өкілдері өмір сүреді, олардың қатарында қазақтар, орыстар, немістер және украиндар бар.
- Қаланың шетінде орналасқан «Перевал» ауылында 1960 жылдары тастанды алтын кен орны табылып, кейін ол өндірістік нысанға айналған.
- Риддер аймағында жануарлар дүниесі де бай – бұл өңірде бұлан, аю, марал және сілеусін секілді аңдар мекендейді.
- Қалада жыл сайын түрлі спорттық және мәдени іс-шаралар өткізіледі, олардың арасында шаңғы жарыстары мен табиғат фестивальдері бар.
- Риддерде тарихи-өлкетану мұражайы жұмыс істейді, онда қаланың дамуы мен кен өнеркәсібінің тарихына арналған экспозициялар бар.
- Қала маңындағы Қанай ауылы тарихи тұрғыда Риддермен тығыз байланысты, бұл жерде де кен орындары мен өндіріс ошақтары бар.
- Жаз айларында қала маңындағы ормандар мен тауларда саңырауқұлақ пен жидек теруге келген адамдар көптеп кездеседі.
- Риддерде кеңес дәуірінен қалған көне кинотеатрлар мен мәдениет үйлері бүгінгі күні де жұмысын жалғастырып келеді.
- Қаланың орталық алаңында орналасқан «Тау-кенші» ескерткіші осы өңірдің негізгі кәсіп саласын бейнелейді.
- Риддерде салынған алғашқы көп қабатты тұрғын үй ғимараттары 1950 жылдары бой көтеріп, бүгінге дейін қолданылып келеді.
- Қала аумағында минералды сулар мен емдік балшық көздері бар, олар жергілікті тұрғындар арасында халық емі ретінде кеңінен пайдаланылады.
- Риддердегі экологиялық жағдай бұрынғыдай емес, бірақ соңғы жылдары өнеркәсіп нысандарының жаңғыртылуы арқасында айтарлықтай жақсарды.
- Қаладағы көлік жүйесі негізінен автобустар мен таксилерге сүйенеді, ал кейбір шағын ауылдарға жол тек жол талғамайтын көліктермен ғана қолжетімді.
- Риддер маңындағы таулы жолдармен өту үшін арнайы дайындық пен тәжірибе қажет, себебі бұл аймақтарда жиі қар көшкіні мен тайғақ болады.
Риддер қаласы – Қазақстанның шығысында орналасқан, табиғаты мен тарихы терең тоғысқан ерекше мекен. Оның жай ғана шағын қала екенін ойлаған жан көп дүниеден бейхабар қалады. Осындай сан алуан қызықты мәліметтер арқылы Риддердің өзгеше болмысын тануға болады. Табиғат пен адам еңбегі ұштасқан бұл шаһар әлі талай жаңа қырларымен таңғалдыруы мүмкін.
