Нанотехнология – адамзат үшін шексіз мүмкіндіктер ашатын ғылым салаларының бірі. Бұл бағытта ғалымдар заттарды атомдық және молекулалық деңгейде зерттеп, олардың құрылымын басқарып, жаңа материалдар мен құрылғылар жасауда. Бүгінде нанотехнология медицинадан бастап электроникаға дейін әртүрлі салаларда қолданылады. Төменде осы ғылым туралы қызықты деректер ұсынылады.
- Нанотехнология сөзі гректің «нано» (өте кішкентай) және «технология» (шеберлік, өнер) сөздерінен шыққан. Бұл термин алғаш рет 1974 жылы жапондық ғалым Норио Танигучи еңбектерінде қолданылды.
- Бір нанометр – метрдің миллиардтан бір бөлігі. Бұл адам шашының қалыңдығынан шамамен 100 000 есе кіші өлшем.
- Нанотехнология негізіндегі зерттеулердің қарқынды дамуы 1981 жылы басталды. Сол жылы ғалымдар атомдарды жеке-жеке зерттеуге мүмкіндік беретін сканерлеуші туннельдік микроскопты ойлап тапты.
- Көміртекті нанотүтікшелер болаттан 100 есе мықты, бірақ олар болаттан әлдеқайда жеңіл. Бұл материал ғарыштық өнеркәсіпте, медицинада және электроникада кеңінен қолданылады.
- Нанобөлшектер табиғатта да кездеседі. Мысалы, лотос жапырақтарының бетіндегі микроскопиялық құрылымдар судың оған жабысуын қиындатады, бұл құбылыс «лотос эффектісі» деп аталады.
- Нанотехнология медицинада қатерлі ісіктерді емдеуге көмектесе алады. Ғалымдар қатерлі ісік жасушаларын дәл анықтап, оларды нанобөлшектер арқылы жою әдістерін зерттеуде.
- Наноматериалдар күн батареяларының тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді. Олардың көмегімен энергияны жинау және сақтау процестері жақсарады.
- Нанотехнологиялар суды тазарту жүйелерінде де қолданылады. Нанофильтрлер зиянды бактериялар мен ластаушы заттарды тиімді түрде жояды.
- Электроникада нанотехнология процессорлардың жылдамдығын арттыру үшін пайдаланылады. Қазіргі заманғы чиптердегі транзисторлар нанометрлік деңгейде жасалады.
- Ғалымдар адам жасушаларын нанотехнология көмегімен қалпына келтірудің жолдарын іздеуде. Болашақта бұл технология жараларды жылдам жазуға және жасушалық деңгейде ем жүргізуге мүмкіндік береді.
- Киім өндірісінде нанобөлшектерден жасалған материалдар кеңінен қолданыла бастады. Олар суды, кірді өткізбейді және бактерияларға төзімді келеді.
- Нанотехнологиялар арқылы өзін-өзі тазалайтын беттер жасалады. Мұндай жабындар автомобиль әйнектерінде, ғимараттардың сыртқы қабырғаларында қолданылады.
- Ғалымдар нанобөлшектерді қолдана отырып, азық-түлік сақтау мерзімін ұзарту мүмкіндіктерін зерттеуде. Наноматериалдар тағамдағы бактериялардың көбеюін баяулатуы мүмкін.
- Спорттық құрал-жабдықтарда да нанотехнологиялар пайдаланылады. Жеңіл әрі берік материалдар велосипедтерді, теннис ракеткаларын және спорттық аяқ киімдерді жасауға көмектеседі.
- Нанотехнология әскери салада да қолданылуда. Жаңа бронежилеттер мен қорғаныс құралдары наноматериалдар негізінде жасалып, бұрынғы үлгілерге қарағанда әлдеқайда мықты әрі жеңіл болады.
- Ғалымдар болашақта нанороботтар жасауға үміттенеді. Олар адам ағзасында жұмыс істеп, зиянды жасушаларды жою немесе дәрілерді дәл қажетті орынға жеткізуге көмектесе алады.
- Нанотехнологиялар косметикада да қолданылады. Кейбір күннен қорғайтын кремдердегі нанобөлшектер ультракүлгін сәулелерден тиімді қорғайды.
- Наноматериалдар арқылы экологиялық таза және берік құрылыс материалдары жасалады. Бұл ғимараттардың ұзақ мерзімділігін арттыруға көмектеседі.
- Қазіргі уақытта нанотехнологиялар қарқынды дамып келеді және олардың мүмкіндіктері әлі толық зерттелмеген. Ғалымдар бұл бағытта жаңа жетістіктерге қол жеткізіп, өмірімізді түбегейлі өзгертуі мүмкін.
Нанотехнология – ғылым мен техниканың болашақтағы басты бағыттарының бірі. Ол түрлі салаларда қолданыс тауып, жаңа технологиялардың дамуына серпін беруде. Бұл жаңалықтар адам өмірін жеңілдетіп қана қоймай, қоршаған ортаны қорғауға да ықпал етеді. Нанотехнология саласындағы зерттеулер әлі де жалғасып, жаңа мүмкіндіктер ашыла бермек.
