Табиғатта ерекше құрылымы мен өмір сүру қабілеті арқылы таңғалдырылатын өсімдіктер бар. Солардың бірі – мүктер, олар көне дәуірден бері Жер бетінде өсіп келеді. Бұл өсімдіктер жайлы қарапайым адам біле бермейтін қызықты деректер өте көп. Төменде мүктердің бірегей ерекшеліктері мен қасиеттерін сипаттайтын мәліметтермен таныса аласыз.
- Мүктер Жер бетінде шамамен 400 миллион жыл бұрын пайда болған. Олар өсімдіктердің ең көне түрлерінің бірі болып саналады.
- Қазіргі кезде мүктердің 20 мыңнан астам түрі белгілі. Олар әлемнің барлық құрлықтарында таралған.
- Мүктер тамыр жүйесінен айырылған. Олар топыраққа ризоид деп аталатын жіпшелер арқылы жабысады.
- Бұл өсімдіктердің жапырақтары өте жұқа және бір қабатты жасушалардан тұрады. Сондықтан олар суды бүкіл бетімен сіңіреді.
- Мүктер тұқым немесе гүл арқылы көбеймейді. Олар спора арқылы көбейетін өсімдіктерге жатады.
- Бұл өсімдіктердің ерекше қасиеті – сусыз ортада ұзақ уақыт тіршілігін сақтай алуы. Қайта ылғал түскен кезде мүктер қайтадан жасылдана бастайды.
- Мүктердің кейбір түрлері тек полюстік аймақтарда өмір сүреді. Олар экстремалды суыққа төзімді.
- Орманды жерлерде мүктер топырақты эрозиядан қорғайды. Олар жер бетіндегі ылғалды ұстап тұруға көмектеседі.
- Мүктердің кейбір түрлері ағаштың қабығында, тастарда немесе тіпті шатырларда өсе береді. Олар өсу үшін тек ылғал мен жарық қажет етеді.
- Шымтезек мүгі батпақты жерлерде өсіп, шымтезек қабаттарын түзеді. Бұл қабаттар отын және тыңайтқыш ретінде пайдаланылады.
- Мүктер ауаның тазалығын көрсететін табиғи индикатор болып саналады. Олар ластанған ортада өсе алмайды.
- Мүктер фотосинтез процесі арқылы оттегін бөліп шығарады. Осылайша олар экожүйеде маңызды рөл атқарады.
- Көптеген жануарлар мен жәндіктер мүктерді мекендеу ортасы ретінде пайдаланады. Олар үшін бұл өсімдіктер қауіпсіз баспана саналады.
- Мүктер дәрілік мақсатта да қолданылған. Ертеде олардың антисептикалық қасиеттері жараларды емдеуде пайдаланылды.
- Бұл өсімдіктер өте баяу өседі. Кейбір мүктер жылына небәрі бірнеше миллиметрге ғана ұзаруы мүмкін.
- Мүктердің түсі тек жасыл емес, сарғыш, қоңыр және қызғылт реңктері бар түрлері де кездеседі. Бұл олардың әртүрлілігі мен бейімделу қабілетін көрсетеді.
- Мүктердің кейбір түрлері тіпті шөлді аймақтарда тіршілік ете алады. Олар таңғы шық пен ауадағы ылғалды пайдаланады.
- Ғалымдар мүктерді климат өзгерісін зерттеуде қолданады. Олар өткен дәуірлердің экологиялық жағдайларын анықтауға мүмкіндік береді.
- Мүктер ешқашан биік өсімдіктер қатарына жатпайды. Олардың биіктігі әдетте бірнеше сантиметрден аспайды.
- Бұл өсімдіктер архитектура мен ландшафт дизайнында сәндік элемент ретінде жиі қолданылады. Әсіресе жапон бақтарында мүкпен көмкерілген аймақтар кең таралған.
Мүктер туралы осындай мәліметтер олардың табиғаттағы алатын орнын тереңірек түсінуге мүмкіндік береді. Бұл өсімдіктер қарапайым көрінгенімен, экожүйе үшін аса маңызды рөл атқарады. Олардың ерекше қасиеттері мен бейімделу мүмкіндіктері таңғалдырады әрі табиғаттың шексіз мүмкіндіктерін дәлелдейді. Мүктер әлемі – зерттеуді қажет ететін құпияға толы ғажайып дүниелердің бірі.
