Махатма Ганди – ХХ ғасырдағы ең ықпалды тұлғалардың бірі ретінде тарихта қалды. Ол үнді халқын бейбіт жолмен тәуелсіздікке жеткізген, зорлық-зомбылықсыз күрес әдісін ұстанған ерекше қайраткер. Оның өмірі мен қызметі бүкіл әлемге рухани бағыт-бағдар сыйлап, адамгершілік пен әділет жолында күресудің үлгісіне айналды. Төменде Гандидің болмысы мен тағдырына қатысты сан алуан ерекше деректер ұсынылған.
- Махатма Ганди 1869 жылы Үндістанның Порбандар қаласында дүниеге келген. Оның шын есімі — Мохандас Карамчанд Ганди.
- «Махатма» сөзі санскрит тілінен аударғанда «ұлы жан» деген мағына береді. Бұл атауды оған алғаш үнді ақыны Рабиндранат Тагор берген.
- Ганди бала кезінде ұялшақ әрі үндемейтін оқушы болған. Алайда кейінірек ол миллиондаған адамның көшбасшысына айналды.
- Ол құқықтану білімін Англияда алған. Лондондағы университеттердің бірінде заңгер мамандығын меңгерді.
- Ганди алғашқы еңбек жолын Оңтүстік Африкада бастады. Онда ол үнділердің құқықтары бұзылып жатқанын көріп, әділет үшін күресуді бастады.
- Оңтүстік Африкада Ганди сегіз жылдан астам уақыт тұрды. Осы кезеңде ол азаматтық мойынсұнбау және бейбіт наразылық ұстанымын қалыптастырды.
- Оның басты философиялық қағидаларының бірі — сатьяграха, яғни ақиқат жолындағы табанды күрес. Бұл тәсіл зорлық-зомбылыққа жол бермей, әділетке қол жеткізуге бағытталған.
- Ганди өмір бойы қарапайымдылық пен өзін-өзі шектеуді насихаттады. Ол өз киімін өзі тоқып киетін және ең қарапайым тағаммен күн көретін.
- Ол вегетариандықты ұстанды және жануарларға зиян келтірмеуді өмірлік қағида ретінде қабылдады. Бұл көзқарас оның діни және моральдық сенімдерінен туындаған.
- Ганди бірнеше рет ұзақ уақыт аштық жариялады. Мұндай әрекеттерімен ол саяси қысым жасаудың бейбіт құралын көрсетті.
- 1930 жылы Ганди әйгілі Тұз жорығын ұйымдастырды. Бұл жорық британдықтардың тұз монополиясына қарсы наразылықтың нышаны болды.
- Тұз жорығы кезінде ол 24 күн бойы 390 шақырым жаяу жүріп өтті. Мыңдаған үнді халқы оған еріп, наразылық акциясына қосылды.
- Ганди британ үкіметімен бірнеше рет келіссөздер жүргізді. Ол әрқашан зорлықсыз әдістер арқылы тәуелсіздікке жетуге тырысты.
- Ол түрмеге бірнеше рет қамалды, жалпы алғанда өмірінің 6 жылынан астамын қамауда өткізді. Бұл оған халық алдында құрмет пен бедел алып келді.
- Махатма Ганди әрдайым дінаралық келісімді жақтады. Ол мұсылмандар мен индуистер арасында бейбітшілікті сақтауға күш салды.
- Оның рухани ұстаз ретінде әсері Нельсон Мандела мен Мартин Лютер Кинг сияқты әлемдік көшбасшыларға ықпал етті. Олар Гандидің бейбіт күрес тәсілін өз елдерінде қолданды.
- Ганди хат алмасуда ерекше қарапайымдылық танытты. Ол көптеген хаттарын қолмен жазып, қарапайым тілмен жеткізетін болған.
- Оның айтуынша, адам өзін өзгерту арқылы әлемді де өзгерте алады. Бұл оның бүкіл өмірлік ұстанымының өзегі болды.
- Ганди өз өмірінің соңына дейін саяси белсенділіктен бас тартпады. Ол тәуелсіздік алғаннан кейін де ел ішіндегі татулықты сақтау үшін күресті.
- Өкінішке қарай, Ганди 1948 жылы қастандықтың құрбаны болды. Оны индуист радикалы атып өлтірді.
- Оның өлімі Үндістанда ғана емес, бүкіл әлемде үлкен қайғы туғызды. Миллиондаған адам оны жоқтап, оның іліміне құрмет көрсетті.
- Ганди қайтыс болған соң, оның туған күні — 2 қазан — халықаралық зорлық-зомбылықсыз күрес күні болып жарияланды. Бұл күн Біріккен Ұлттар Ұйымы деңгейінде белгіленген.
- Ганди ешқашан Үндістанның ресми басшысы болған жоқ. Алайда ол халықтың жүрегінде нағыз көшбасшы ретінде танылды.
- Қазіргі таңда Гандидің өмірі мен идеялары көптеген кітаптар мен фильмдерге арқау болды. Оның өмір жолы адамзат тарихындағы ең әсерлі тұлғалардың бірі ретінде бағаланады.
Махатма Ганди туралы келтірілген мәліметтер оның жеке басының ғана емес, бүкіл адамзат өркениетіне қосқан үлесінің де айғағы. Ол тек саяси емес, моральдық лидер ретінде де есте қалды. Оның тыныш әрі табанды күресі бүгінгі әлем үшін де өзекті. Мұндай деректер бізді әділет пен шындық жолында күресуге шабыттандырады.
