Климат – Жердегі барлық тіршілік үшін аса маңызды факторлардың бірі. Ол табиғи құбылыстарды қалыптастырып, адамдардың өмір салтына, экономикаға және қоршаған ортаға тікелей әсер етеді. Әлемнің әртүрлі аймақтарында климаттық жағдайлар сан алуан, кейбір жерлерде аптап ыстық болса, кейбірінде аязды суық басым. Климаттың ерекшеліктері мен өзгерістері туралы деректер қызықты әрі маңызды ақпараттар ұсынады.
- Жер шарының ең ыстық нүктесі ретінде Ирандағы Лут шөлі тіркелген. Мұнда 70°C-қа дейінгі температура байқалған;
- Антарктида – әлемдегі ең суық құрлық. 1983 жылы мұнда температура -89,2°C-қа дейін төмендеген;
- Әлемдегі ең ылғалды аймақ – Үндістандағы Маусинрам ауылы. Бұл жерде жыл сайын шамамен 11 871 мм жауын-шашын түседі;
- Климаттың өзгеруі мұхит деңгейінің көтерілуіне әсер етеді. Соңғы жүз жылда теңіз деңгейі 20 сантиметрге жоғарылаған;
- Сахара шөлі бұрын жасыл аймақ болған. Ғалымдар оның шамамен 6 000 жыл бұрын құрғақ климатқа көшкенін анықтаған;
- Дүниежүзіндегі ең құрғақ жер – Атакама шөлі. Кейбір аудандарында бірнеше ғасыр бойы жаңбыр жаумаған;
- Қазіргі уақытта Арктикадағы мұздықтар жылдам еруде. Бұл құбылыс климаттың жылынуымен тікелей байланысты;
- Жер бетіндегі ең қатты жел Антарктидадағы бір станцияда тіркелген. Оның жылдамдығы 372 км/сағ-қа жеткен;
- Климаттық белдеулер жердің әр аймағында әртүрлі табиғи жағдайларды қалыптастырады. Экватор маңында жыл бойы тұрақты жылы ауа райы болса, полюстерде үнемі суық ауа райы сақталады;
- Әлемдегі ең суық қала – Ресейдің Оймякон ауылы. Мұнда -67,7°C температура тіркелген;
- Климаттың өзгеруі жануарлар мен өсімдіктерге де әсер етеді. Кейбір түрлер жаңа ортаға бейімделсе, кейбіреулері жойылып кету қаупінде тұр;
- Калифорниядағы Өлім аңғары – Солтүстік Американың ең ыстық жері. Мұнда 1913 жылы 56,7°C температура тіркелген;
- Қалалардың климаты ауылдық аймақтарға қарағанда жылырақ. Құрылыс материалдары мен көлік қозғалысы жылуды сақтап, ауа температурасын жоғарылатады;
- Климаттық құбылыстардың бірі – Эль-Ниньо мұхиттағы температураның өзгеруіне байланысты пайда болады. Ол бүкіл әлемдегі ауа райына әсер етіп, жауын-шашын мен құрғақшылық тудырады;
- Климаттың өзгеруі азық-түлік өндірісіне де ықпал етеді. Құрғақшылық пен ауа райының тұрақсыздығы егін өнімділігін төмендетуі мүмкін;
- Жасыл желектер климаттың өзгеруін баяулатуға көмектеседі. Ормандар көмірқышқыл газын сіңіріп, ауаны салқындатуға ықпал етеді;
- Кейбір елдер климаттың өзгеруіне қарсы жасанды аралдар салуда. Мұндай жобалар су деңгейінің көтерілуінен қорғау мақсатында жүзеге асырылады;
- Климаттың өзгеруі табиғи апаттардың жиілеуіне әкеледі. Қатты дауылдар, су тасқындары және орман өрттері соңғы жылдары жиілей түскен;
- Жердегі климаттың өзгеруін ғалымдар спутниктер арқылы бақылайды. Олар температура, мұздықтардың көлемі және ауа сапасын зерттеу арқылы болжамдар жасайды.
Климат – табиғаттың ең күрделі жүйелерінің бірі, және ол үнемі өзгеріп отырады. Оның ерекшеліктері мен өзгерістері адамзаттың болашағына әсер ететін маңызды фактор болып қала береді. Климат туралы мәліметтер бұл құбылыстың қаншалықты ауқымды және күрделі екенін түсінуге мүмкіндік береді. Оны зерттеу және сақтау – ғаламшардың болашағы үшін аса қажет міндеттердің бірі.
