Кактустар – ерекше өсімдіктердің бірі, олар табиғаттың қатал жағдайларына төтеп бере алады. Бұл өсімдіктер шөлді аймақтарда өсіп, ұзақ уақыт сусыз өмір сүре алады. Олардың сыртқы түрі, биологиялық ерекшеліктері және өмір сүру әдістері көптеген зерттеушілер мен ботаниктерді қызықтырады. Төменде осы өсімдіктерге қатысты ерекше деректер берілген.
- Кактустардың 2000-нан астам түрі бар. Олар негізінен Солтүстік және Оңтүстік Америкада кездеседі. Дегенмен, бүгінде оларды әлемнің түрлі аймақтарында өсіруге болады.
- Бұл өсімдіктер су қорын өз сабағында жинайды. Олардың тікенектері булануды азайтып, ылғалды ұзақ сақтауға көмектеседі. Осындай ерекшелігінің арқасында олар құрғақшылыққа бейімделген.
- Кактустардың жапырақтары жоқ. Кәдімгі өсімдіктерден айырмашылығы – олардың жапырақтары эволюция барысында тікенекке айналған. Бұл өзгеріс өсімдіктің суды сақтап қалуы үшін қажет болды.
- Кейбір кактустардың биіктігі бірнеше метрге жетеді. Сагуаро деп аталатын түрі 12 метрге дейін өсіп, жүз жылдан астам өмір сүреді. Бұл оны әлемдегі ең биік және ұзақ өмір сүретін кактус түрлерінің бірі етеді.
- Кактустар тек шөлді жерлерде ғана емес, таулы аймақтарда да кездеседі. Олардың кейбір түрлері теңіз деңгейінен 4000 метр биіктікте өседі. Мұндай аймақтарда олар суыққа төзімді болып келеді.
- Бұл өсімдіктердің тамыр жүйесі ерекше дамыған. Олардың тамырлары кең таралған, бірақ жердің терең қабаттарына кірмейді. Бұл оларды сирек жауатын жаңбырдан ылғалды тез сіңіруге бейімдейді.
- Кактустар тек күндіз ғана емес, түнде де өседі. Көптеген өсімдіктер көмірқышқыл газын күндіз сіңірсе, кактустар оны түнде қабылдайды. Бұл процесс судың артық булануын болдырмауға көмектеседі.
- Кактустардың гүлдері өте әдемі және үлкен. Гүлдерінің түсі қызыл, сары, ақ, қызғылт және күлгін реңктерде болады. Көптеген түрлер түнде ғана гүлдейді.
- Кейбір кактустардың жемістері жеуге жарамды. Олар көбінесе тропикалық аймақтарда өсіріледі. Опунция кактусының жемісі тәтті дәмімен және пайдалы қасиеттерімен ерекшеленеді.
- Кактустарды медицинада қолданады. Олардың шырыны антисептикалық қасиетке ие. Кейбір түрлерден дәрілік препараттар жасалады.
- Мексикада кактустар ұлттық символдардың бірі болып саналады. Бұл елдің туында опунция бейнеленген. Ол ежелгі ацтектердің мәдениетінде ерекше маңызға ие болған.
- Кактустарды үйде өсіру кең таралған. Олар ерекше күтімді қажет етпейді және бөлме өсімдіктері ретінде танымал. Ылғалды көп қажет етпейтіндіктен, оларды сирек суару жеткілікті.
- Кейбір адамдар кактустар компьютердің жанында болғанда зиянды сәулеленуден қорғайды деп есептейді. Бірақ бұл ғылыми дәлелденбеген. Дегенмен, олар ауаны тазартуға көмектесетін өсімдіктердің бірі болып саналады.
- Кактустар ұзақ уақыт бойы су ішпей өмір сүре алады. Кейбір түрлері бірнеше жыл бойы құрғақшылыққа төтеп бере алады. Бұл олардың суды жинап, тиімді пайдалануының арқасында мүмкін болады.
- Кактустардың кейбір түрлері жануарлардан қорғану үшін улы заттар бөледі. Бұл оларды шөлдегі шөпқоректілерден қорғайды. Осындай қасиеттері олардың тіршілік ету мүмкіндігін арттырады.
- Кактустардың діңі әдетте қатты және тығыз болады. Ол суды сақтау үшін жасушалармен толтырылған. Сондықтан кейбір түрлердің салмағы өте ауыр болуы мүмкін.
- Опунция кактусының тікенектері ерекше құрылымға ие. Олар жанасқан кезде оңай үзіліп, теріге жабысып қалады. Бұл өсімдікті жануарлардан қорғайтын табиғи механизм болып табылады.
- Кактустар өте баяу өседі. Кейбір түрлер жылына небәрі бірнеше миллиметр ғана ұзарады. Бірақ олар ұзақ өмір сүреді және қиын жағдайларға бейімделе алады.
- Бұл өсімдіктер тек құрғақ климатта ғана емес, ылғалды аймақтарда да кездеседі. Бразилияның кейбір орманды аудандарында да кактустардың бірнеше түрі өседі. Олар тропикалық ортаға бейімделген.
Кактустар – табиғаттың таңғажайып туындыларының бірі. Олар қатал ортаға төзімділігімен, ерекше құрылысымен және ұзақ өмір сүру қабілетімен таңғалдырады. Бұл өсімдіктер экожүйеде маңызды рөл атқарады және адамдар үшін де пайдалы қасиеттерге ие. Кактустар туралы мәліметтер оларды зерттеуге және қорғауға деген қызығушылықты арттырады.
