Гренландия – Арктика мұзымен көмкерілген, табиғаты ерекше әрі географиялық тұрғыдан қызықты аймақтардың бірі. Бұл алып арал талай зерттеушінің қызығушылығын тудырып, ғалымдарды ғасырлар бойы таңғалдырумен келеді. Оның жер бедері, халқы мен тарихи тағдыры жайлы көпшілік біле бермейтін деректер жетерлік. Төменде осы ерекше аумақ туралы қызықты әрі танымдық мәліметтермен таныса аласыз.
- Гренландия – Жер шарындағы ең үлкен арал, оның ауданы 2 миллионнан астам шаршы шақырымды құрайды.
- Аралдың 80 пайыздан астам бөлігін мұздықтар жауып жатыр, сондықтан мұндағы өмір негізінен жағалауға шоғырланған.
- Гренландия ресми түрде Дания Корольдігінің құрамына кіреді, бірақ ішкі істер бойынша кең автономияға ие.
- Аралда өмір сүретін халықтың көпшілігі инуиттер немесе гренландиялық эскимостар деп аталады.
- Гренландияның ұлттық туы 1985 жылы қабылданған және оның дизайны Дания туына ұқсас элементтерді қамтиды.
- Елдің астанасы – Нуук қаласы, ол әлемдегі ең солтүстікте орналасқан астаналардың бірі.
- Нуукта шамамен 19 мың адам тұрады, бұл бүкіл Гренландия халқының үштен біріне жуық.
- Гренландияда автокөлік жолдары өте аз, қалалар бір-бірімен негізінен әуе немесе теңіз көлігі арқылы байланысады.
- Аралдың климаты арктикалық және субарктикалық белдеуде орналасқан, жыл бойы температура төмен болады.
- Жазда күн бірнеше апта бойы мүлдем батпайды, ал қыста бірнеше апта бойы мүлдем шықпайды.
- Мұздықтар астында Гренландияда бұрын жасыл шөптер мен ормандар болғаны туралы археологиялық дәлелдер бар.
- Арал атауын алғаш берген викингтер болды, олар мұнда қоныстануды ынталандыру үшін «Жасыл жер» деп атаған.
- Гренландияның мұздығының еруі жаһандық деңгейде теңіз деңгейінің көтерілуіне әсер етіп отыр.
- Аралда жер сілкінісі сирек кездеседі, бірақ климаттық өзгерістер мұз қабаттарының қозғалысын жиілетуде.
- Гренландияда аю, итбалық, кит сияқты Арктикаға тән жануарлар мекендейді.
- Мұндағы тұрғындардың негізгі кәсібі – балық аулау, аңшылық және кішкене ғана туризм саласы.
- Гренландияның ресми тілі – гренланд тілі, бірақ дания тілі де кеңінен қолданылады.
- Аралда тұрақты ауыл шаруашылығы жүргізілмейді, сондықтан азық-түлік импорты маңызды рөл атқарады.
- Гренландияда вулкандық жыныстар мен минералдарға бай аймақтар бар, болашақта пайдалы қазбалар игерілуі мүмкін.
- 1946 жылы АҚШ Гренландияны сатып алуға қызығушылық танытқан, бірақ Дания бұл ұсынысты қабылдамаған.
- Гренландияда шөптер мен бұталардан басқа орман жоқ, тек оңтүстігінде сирек ағаш түрлері кездеседі.
- Мұндағы тұрғын үйлер мен ғимараттар ауа райына төзімді, қатты жел мен суыққа арнайы бейімделіп салынған.
- Аралдың жағалау сызығы күрделі, фьордтар мен жартасты шығанақтарға толы.
- Гренландияда табиғи мұз айдындары мен таулы мұздықтар – туристер үшін ерекше көрініс пен тартымды бағыт болып табылады.
- Кейбір ғалымдар Гренландияның мұз қабаттарында миллиондаған жылдық климат тарихын зерттейтін деректер бар екенін айтады.
- Гренландияда кейде солтүстік шұғыласы жиі байқалады, бұл құбылыс жергілікті тұрғындар үшін де ерекше әсер қалдырады.
- Аралда электр энергиясы көбіне гидроэлектр станцияларынан алынады, жаңартылатын энергия көздеріне бет бұру жалғасуда.
- Гренландияда алкоголь мен темекіге шектеулер бар, олар денсаулық сақтау мақсатында заңнамамен реттеледі.
- Мұндағы мектептерде оқыту гренланд және дат тілдерінде жүргізіледі, ал жоғары білім алу үшін жастардың көбі Еуропаға барады.
- Аралдың табиғаты мен климаттық жағдайлары ерекше, сондықтан ол жаһандық климат өзгерістерін зерттеу үшін маңызды нысан саналады.
Гренландия – мұз астында жатқан сансыз құпияларды сақтаған ерекше мекен. Бұл арал туралы жоғарыда келтірілген деректер оның бірегейлігін және адамзат үшін маңыздылығын айқын көрсетеді. Табиғи жағдайлары қиын болғанымен, мұндағы өмір салты мен мәдениет өз ерекшелігін жоғалтпаған. Гренландияны зерттеу арқылы біз климат, геология және тарих туралы жаңа түсініктерге қол жеткізе аламыз.
