Грегор Мендель – генетиканың негізін қалаушы ғалымдардың бірі. Ол өз зерттеулері арқылы тұқым қуалаушылық заңдарын ашып, ғылымға үлкен үлес қосты. Бұршақ өсімдіктеріне жүргізген тәжірибелері арқылы Мендель биологиядағы маңызды жаңалықтарға қол жеткізді. Төменде осы ғалым туралы ерекше деректер ұсынылған.
- Грегор Мендель 1822 жылы Австрия империясының аумағында дүниеге келген. Оның толық есімі Иоганн Грегор Мендель болған.
- Ол балалық шағында ауыл шаруашылығымен айналысқан. Өсімдіктерге деген қызығушылығы сол кезден басталды.
- Жас кезінде ол дін жолын таңдады. Кейін Августин орденінің монахы болып, ғылыммен терең айналысу мүмкіндігіне ие болды.
- Мендель негізінен бұршақ өсімдіктерін зерттеді. Ол әртүрлі белгілердің ұрпақтан-ұрпаққа берілуін бақылап, ғылыми қорытындылар жасады.
- Ғалым өзінің заңдарын 1865 жылы жариялаған. Бірақ оның еңбектері кезінде бағаланбады және тек 20 ғасырдың басында ғана ғылыми қауымдастық оны мойындады.
- Мендель заңдары генетиканың негізін қалады. Ол белгілердің ата-анадан ұрпаққа белгілі бір заңдылықтар бойынша берілетінін дәлелдеді.
- Ғалым белгілердің басым және әлсіз болатынын анықтады. Бұл тұқым қуалаушылықтың доминантты және рецессивті қасиеттеріне негіз болды.
- Ол тәжірибелерінде 30 000-нан астам бұршақ өсімдігін қолданған. Осындай ауқымды зерттеулердің нәтижесінде Мендель маңызды тұжырымдарға келді.
- Ғалым математиканы да жақсы меңгерген. Ол тұқым қуалаушылық заңдарын сипаттау үшін статистикалық әдістерді қолданған алғашқы биологтардың бірі болды.
- Мендельдің жұмыстары Чарльз Дарвиннің эволюциялық теориясымен қатар дамуы мүмкін еді. Алайда оның еңбектері дер кезінде мойындалмағандықтан, Дарвин оларды пайдаланбаған.
- Ол генетиканы дамытумен қатар, метеорологиямен де айналысты. Ауа райын бақылау бойынша жүргізген зерттеулері оның жан-жақты ғалым екенін көрсетті.
- Мендель өмірінің соңғы жылдарында шіркеу қызметімен айналысты. Ол Брно қаласындағы монастырьдың басшысы болды.
- Ғалымның еңбектері 1900 жылдары ғана қайта ашылды. Сол кезде үш түрлі ғалым оның зерттеулерін дербес түрде қайталап, оларды мойындады.
- Мендельдің заңдары бүгінде мектептер мен университеттерде оқытылады. Ол қазіргі генетиканың іргетасын қалаған тұлға ретінде белгілі.
- Ғалымның құрметіне оның есімімен аталған ғылыми ұйымдар бар. Сонымен қатар, көптеген зерттеу институттары оның еңбектерін жалғастыруда.
- Генетика ғылымының дамуы Мендельдің зерттеулерімен тікелей байланысты. Оның ашқан заңдары қазіргі биотехнология мен медицинада кеңінен қолданылады.
- Мендельдің жұмыстары тек өсімдіктерге ғана емес, барлық тірі ағзаларға қатысты. Оның тұжырымдары жануарлар мен адамдардың генетикасын зерттеуге де негіз болды.
- Ол зерттеулерін қарапайым құралдармен жүргізген. Бірақ оның тәжірибелері дәлдікпен және ғылыми әдіснамамен ерекшеленді.
- Ғалым тірі кезінде толықтай мойындалмаған. Бірақ уақыт өте келе оның ашқан жаңалықтары биологияның ең маңызды қағидаларының біріне айналды.
Грегор Мендель – ғылымға баға жетпес үлес қосқан ғалым. Оның ашқан заңдары генетиканың дамуына жол ашып, тұқым қуалаушылық механизмдерін түсінуге көмектесті. Бүгінде оның еңбектері биология мен медицинада кеңінен қолданылып, көптеген ғылыми жаңалықтардың негізіне айналды.
