Герань – көпке таныс бөлме өсімдігі ғана емес, сонымен қатар ерекше қасиеттерге ие өсімдіктердің бірі. Көз тартар гүлдерімен қатар, оның хош иісі мен пайдасы да көп адамды қызықтырады. Бұл өсімдік жайлы мәліметтерді қарап отырып, оның тек сәндік емес, тұрмыстық және емдік маңызы да бар екенін байқайсыз. Төменде келтірілген деректер гераньнің таңғаларлық қырларын ашуға көмектеседі.
- Гераньнің ғылыми атауы пеларгония деп аталады. Бірақ көпшілік оны дәстүрлі түрде герань деп атай береді.
- Бұл өсімдіктің аты грек тілінен аударғанда «тұрпайы тырна» деген мағынаны білдіреді. Себебі оның тұқымшалары тырна тұмсығына ұқсас пішінде болады.
- Герань алғаш рет Оңтүстік Африкада өсірілген. Кейіннен Еуропаға әкелініп, біртіндеп бүкіл әлемге таралды.
- Өсімдік XVIII ғасырда сәндік мақсатта Франция мен Англияда кеңінен тарай бастады. Ол кезеңде герань ақсүйектер бақшаларының сәні болған.
- Гераньнің 400-ге жуық түрі белгілі. Олардың ішінде гүлдейтін, жапырағы сәнді немесе хош иісті сорттары бар.
- Бұл өсімдік бөлмедегі ауаны тазартып, жағымсыз иістерді жояды. Сонымен қатар кейбір зиянкестерден қорғайтын қабілетімен ерекшеленеді.
- Гераньнің эфир майы медицинада кеңінен қолданылады. Ол микробқа қарсы, тыныштандыратын және қабынуға қарсы әсер береді.
- Бұл өсімдіктің жапырағын сындырып иіскегенде ерекше хош иіс сезіледі. Кейбір сорттар лимон, раушан немесе жалбыз иістеріне ұқсайды.
- Герань жүйке жүйесін тыныштандыратын әсерімен белгілі. Оны үйде ұстау күйзелісті азайтып, ұйқыны жақсартуға көмектеседі.
- Халық емшілігінде гераньдің жапырақтары құлақ ауруларын емдеуге қолданылған. Жапырақты уатып, ауырған жерге басу дәстүрі болған.
- Гүлдің түсі тек эстетикалық әсер беріп қана қоймайды, ол адамның көңіл-күйіне де әсер етеді. Мысалы, қызыл герань белсенділік берсе, ақ герань тыныштық сыйлайды.
- Бұл өсімдік ылғалдылықты аса қажет етпейді. Сондықтан оны баптау аса қиын емес және жаңа бастаған бағбандар үшін қолайлы.
- Герань жазда балкон мен бақшаға шығарылғанда өзге өсімдіктерді зиянкестерден қорғайды. Ол әсіресе маса мен шыбыннан сақтауға көмектеседі.
- Өсімдік жарықты жақсы көреді, бірақ тікелей күн сәулесімен ұзақ уақыт тұруы оның жапырақтарын күйдіруі мүмкін. Сондықтан оған жартылай көлеңкелі орын қолайлы.
- Гераньді көбейту өте оңай. Оның сабағын қиып, суға немесе топыраққа отырғызса, көп ұзамай тамыр жібереді.
- Бұл өсімдікті түрлі формада қырқып, сәндік пішін беруге болады. Шар тәрізді, бұталы немесе каскадты түрде өсіруге қолайлы.
- Герань үйде ұзақ уақыт бойы гүлдей алады. Жақсы күтім жасалса, ол жыл бойы әдемі гүлдерін береді.
- Гүлдің жапырақтары көп жағдайда жасыл түсті болғанымен, кейбір түрлерінде қызыл, күлгін немесе ақшыл сызықтар кездеседі. Бұл оны одан да көрікті етеді.
- Герань өсімдігі кейбір дәстүрлі сенімдерде үйді жын-шайтаннан қорғайды деп есептелген. Осы себепті оны терезе алдына немесе есік маңына отырғызған.
- Гераньдің хош иісі адамның көңіл-күйін көтеріп, жұмысқа ынталандырады. Кейбір кеңселерде оны дәл осы себеппен өсіреді.
- Гүлдің кейбір түрлері тағамдық хош иістендіргіш ретінде қолданылады. Әсіресе десерттерге ерекше иіс беру үшін пайдаланылатын сорттары бар.
- Гераньдің майын косметологияда бет терісіне арналған маскалар мен кремдерде қолданады. Ол теріні ылғалдандырып, қабынуды азайтады.
- Бұл өсімдік үй жануарларына зиянсыз. Сондықтан үйде ит, мысық бар болса да, оны еш алаңсыз өсіруге болады.
- Герань шаң мен бактерияларды азайтып, бөлмедегі ауаны жақсартады. Оның антисептикалық қасиеттері де жоғары бағаланады.
- Көптеген халықтар гераньді бақыт пен молшылықтың белгісі деп қабылдайды. Ол үйде жағымды энергия қалыптастырады деген сенім бар.
- Бұл өсімдікке суаруды тым жиі жасамау керек. Топырақтың жоғарғы қабаты құрғағанда ғана суару тиімді болады.
- Қыста герань демалыс кезеңіне өтеді, бірақ оны жарық жерде ұстау қажет. Мұндай күтім көктемде мол гүлденуге әсер етеді.
- Жапырақтарының хош иісі тіпті кепкен кезде де сақталып тұрады. Осы себепті оларды хош иісті саше немесе шай қоспасына қосады.
- Гераньнің кейбір түрлері сәндік бақтарда да өсіріледі. Ашық ауада жақсы өсетін сорттары жаз бойы гүлдеп тұрады.
- Бұл өсімдіктің тұқымы арқылы да көбейтуге болады. Бірақ бұл әдіс біраз уақыт пен шыдамдылықты қажет етеді.
- Герань әлемнің көптеген елдерінде кең таралған, бірақ әсіресе Англия мен Германияда ерекше сүйіспеншілікке ие. Онда бұл өсімдікті терезе алдына отырғызу дәстүрге айналған.
Осы келтірілген мәліметтер гераньнің сыртқы сұлулығымен қатар, түрлі пайдалы қасиеттерге де ие екенін дәлелдейді. Оның адам денсаулығына, көңіл-күйіне және үйдің жалпы атмосферасына тигізер әсері мол. Әдемі әрі күтімі жеңіл бұл өсімдік кез келген үйдің ажарын аша түседі. Герань туралы деректер оны тереңірек танып, бағалауға себеп болады.
