Эстония – Балтық теңізінің жағалауында орналасқан шағын мемлекет болғанымен, оның тілі өзіндік ерекшеліктерімен таң қалдырады. Эстон тілі әлемдегі ең күрделі және сирек кездесетін тілдердің бірі саналады. Оның тарихы, құрылымы және даму жолы көптеген тіл әуесқойлары мен зерттеушілер үшін қызықты тақырып болып қала береді. Төменде осы ерекше тіл туралы қызықты деректер ұсынылады.
- Эстон тілі фин-угор тілдер тобына жатады. Бұл оны көптеген еуропалық тілдерден түбегейлі ерекшелендіреді.
- Эстон тілі фин тіліне өте жақын. Кейбір сөздер мен грамматикалық құрылымдары ұқсас болғандықтан, финдер эстон тілін ішінара түсіне алады.
- Бұл тіл орыс және неміс тілдерінің ықпалында болған. Көптеген сөздер осы тілдерден енгенімен, эстон тілі өзінің өзіндік құрылымын сақтап қалған.
- Эстон тілінде грамматикалық түрде жыныстық категория жоқ. Барлық есімдіктер бірдей қолданылады, сондықтан «ол» сөзі еркекке де, әйелге де қатысты болуы мүмкін.
- Бұл тілде септік категориясы бар және ол қазақ тіліндегідей күрделі. Эстон тілінде 14 септік бар, бұл оны үйренуді қиындатады.
- Эстон әліпбиінде 27 әріп бар. Ол латын графикасын негізге алады, бірақ бірнеше ерекше әріптер мен диакритикалық белгілер бар.
- Эстон тілінде сөздердегі екпін әрдайым бірінші буынға түседі. Бұл ереже тек бірнеше ерекше сөздерде ғана бұзылады.
- Бұл тілдегі ең ұзын сөздердің бірі – «kuulilennuteetunneliluuk». Ол 24 әріптен тұрады және өте сирек қолданылады.
- Эстон тілінде дауыссыз дыбыстардың ұзақтығы мағынаны өзгерте алады. Бір сөздегі дыбыстың қысқа немесе ұзақ айтылуы мүлдем басқа мағына береді.
- Бұл тілде анаграммалар көп қолданылады. Кейбір сөздер орындарын ауыстырғанда да мағынасы сақталуы мүмкін.
- Эстон тілі – әлемдегі ең күрделі тілдердің бірі ретінде жиі аталады. Оның грамматикасы мен фонетикасы көптеген тіл үйренушілер үшін қиындық туғызады.
- Эстония тәуелсіздігін алғаннан кейін бұл тіл мемлекеттік тіл ретінде ресми мәртебеге ие болды. Кеңес Одағы кезінде орыс тілі басым қолданылғандықтан, эстон тілін қайта жаңғырту маңызды болды.
- Эстон тілінде жаңа сөздерді жасау процесі белсенді түрде жалғасуда. Тіл мамандары шетелдік сөздерді тікелей аудармай, ұлттық баламалар ойлап табуға тырысады.
- Бұл тілде қазақ тіліндегі сияқты қосымшалар арқылы жаңа сөздер мен ұғымдар жасалады. Көптеген сөздер түбірден туындағандықтан, сөздік қоры бай әрі икемді.
- Эстон тіліндегі кейбір сөздер қазақ тіліне өте ұқсас. Мысалы, «sada» – «жүз» деген мағына береді, ал «ema» сөзі «ана» дегенді білдіреді.
- Эстонияда тұрғындардың басым бөлігі эстон тілінде сөйлейді, бірақ орыс тілі де кең таралған. Кеңес дәуірінің ықпалы бұл елде әлі де байқалады.
- Эстон тілі әлемдегі ең технологиялық дамыған тілдердің бірі саналады. Оның барлық ресми құжаттары, мемлекеттік қызметтер мен цифрлық технологияларға бейімделуі өте жоғары деңгейде жүзеге асқан.
- Эстон әдебиеті бай және өзіндік ерекшелігі бар. Бұл тілдегі алғашқы жазба деректер XII ғасырдан бастау алады.
- Эстондықтар өз тілін өте жоғары бағалайды. Олардың тілін сақтау мен дамытуға бағытталған мемлекеттік бағдарламалар белсенді түрде жұмыс істейді.
Эстон тілі – өзіндік тарихы, ерекше құрылымы және ерекше дыбысталуымен ерекшеленетін тіл. Ол фин-угор тілдерінің ішіндегі ең қызықты әрі күрделі тілдердің бірі болып саналады. Бүгінде бұл тіл тек Эстонияның ғана емес, әлемнің тіл мамандары үшін де зерттеу нысаны болып отыр. Оны үйрену қиын болғанымен, оның байлығы мен логикалық құрылымы кез келген тіл әуесқойын қызықтырары сөзсіз.
