Еркіндік – адамзат тарихындағы ең қастерлі құндылықтардың бірі. Ол жеке тұлғаның өзін-өзі тануы мен қоғамның дамуы үшін аса маңызды. Көптеген ұлы ойшылдар, саясаткерлер мен жазушылар еркіндік туралы терең ойларын қалдырған. Олардың сөздері ғасырлар өтсе де өз мәнін жоғалтпай, әрбір ұрпақ үшін өзекті болып қала береді.
«Еркіндік – бұл жауапкершілік, сондықтан көпшілік одан қорқады.»
– Джордж Бернард Шоу.
Еркіндік тек құқықтар мен мүмкіндіктер ғана емес, сонымен қатар үлкен жауапкершілік жүктейді. Адам еркін бола отырып, өз әрекеттеріне толық жауап беруі тиіс. Көп адамдар өз өміріне жауап беруден қорқып, еркіндіктен бас тартады.
«Адам еркін болмайынша, ешқашан толыққанды өмір сүре алмайды.»
– Жан-Жак Руссо.
Еркіндік – адамның толыққанды өмір сүруінің негізгі шарты. Шынайы еркіндікке ие болған адам ғана өз мүмкіндіктерін толық жүзеге асыра алады. Ал бостандығы шектеулі жан әрқашан өзін қамалғандай сезінеді.
«Еркіндікке жетудің ең үлкен кедергісі – құлдыққа үйрену.»
– Луций Анней Сенека.
Адам бойындағы әдеттер оның санасын қалыптастырады. Егер адам еркіндікке ұмтылмаса, ол еркін болу мүмкіндігін жоғалтады. Нағыз еркіндікке жету үшін ішкі шектеулерден арылу керек.
«Шынайы еркіндік – өзгелердікі сияқты, өз құқығыңды да қорғау.»
– Далай Лама.
Еркіндік тек өз қалауыңды орындау емес, басқа адамдардың құқықтарын да құрметтеу. Егер қоғамда әрбір адам тек өзін ғана ойласа, нағыз еркіндік орнамайды. Теңдік пен әділдік – бостандықтың негізгі қағидалары.
«Сөз бостандығы болмаса, шынайы еркіндік те жоқ.»
– Вольтер.
Еркін қоғам үшін ой-пікір еркіндігі қажет. Өз ойын ашық айта алмаған адам шын мәнінде еркін емес. Сөз бостандығы жоқ жерде шындықтың да үні өшеді.
«Еркіндік бір сәтте пайда болмайды, ол ұзақ әрі қиын күрестің жемісі.»
– Нельсон Мандела.
Еркіндік – күрес пен төзімділіктің нәтижесі. Тарихта әрбір халық пен адамзат бостандығы үшін күрес жүргізген. Нағыз еркіндікке жету үшін оған лайық болу керек.
«Ең үлкен түрме – қорқыныштың шеңбері.»
– Махатма Ганди.
Еркіндік сыртқы шектеулерден ғана емес, адамның ішкі қорқыныштарынан да тәуелді. Өзін-өзі шектейтін адам ешқашан толық еркіндікке жете алмайды. Қорқынышты жеңген кезде ғана шынайы бостандыққа қол жеткізуге болады.
«Ешкімнің еркіндігі басқаның құқығын таптауға себеп болмауы керек.»
– Иммануил Кант.
Еркіндік – шексіз билік емес, керісінше, әділеттілікті сақтау. Бір адамның бостандығы басқа адамның еркіндігіне қауіп төндірмеуі тиіс. Шынайы демократиялық қоғам тек өзара құрмет пен теңдікке негізделген.
«Еркін адам ғана өз өмірінің қожайыны.»
– Аристотель.
Нағыз еркін адам өз өмірінің бағытын өзі анықтайды. Таңдау құқығы мен жауапкершілікті сезінген жан ғана өз тағдырын басқара алады. Өзгенің ықпалында өмір сүру – еркіндіктен айырылу деген сөз.
«Еркіндік – әр адамның табиғи құқығы.»
– Томас Джефферсон.
Бостандық – адамзаттың басты құндылықтарының бірі. Ол ешбір билік немесе заңмен жойылмауы тиіс. Әрбір адам еркін болуға лайық.
Еркіндік туралы айтылған бұл ойлар – адамзат тарихындағы ең маңызды ұстанымдардың көрінісі. Бостандық – тек құқық емес, ол үлкен жауапкершілік пен саналы таңдау. Әрбір ұрпақ еркіндікті бағалап, оны сақтауға және дамытуға тиіс. Еркіндік – қоғамның ең қымбат байлығы.
