Динозаврлар әлеміндегі ең әсерлі алыптардың бірі – брахиозаврлар. Олар ежелгі Юра дәуірінде өмір сүріп, биік мойны мен алып денесі арқылы басқа жануарлардан айрықша ерекшеленді. Ғалымдар бұл жануар туралы көптеген зерттеулер жүргізіп, қызықты деректермен бөлісіп келеді. Төменде осы таңғаларлық жануарлар туралы ғылыми әрі танымдық мәліметтер берілген.
- Брахиозаврлардың атауы ежелгі грек тілінен аударғанда «қолды кесіртке» дегенді білдіреді. Бұл атау олардың алдыңғы аяқтарының артқы аяқтарынан ұзын болғанын көрсетеді.
- Брахиозаврлар шамамен 154–150 миллион жыл бұрын өмір сүрген. Олар Жердің қазіргі Солтүстік Америка мен Африка аймақтарында мекендеген.
- Бұл динозаврлар шөппен қоректенген, яғни олар шөпқоректі болған. Биік мойындарының арқасында олар ағаштардың ұшар басындағы жапырақтарды оңай жей алған.
- Брахиозаврлардың ұзындығы 25 метрге, ал биіктігі 12 метрге дейін жеткен. Салмағы 40–50 тонна аралығында болған деп есептеледі.
- Олардың мойны өте ұзын болса да, қазіргі жирафтермен салыстырғанда икемділігі төмен болған. Сол себепті брахиозаврлар мойнын жан-жаққа емес, жоғарыға қарай көбірек бағыттаған.
- Бұл динозаврлар топпен жүрген және ұрпағын қорғайтын әлеуметтік тіршілік иелері болған деп саналады. Қазба қалдықтары бірнеше брахиозаврдың бірге өмір сүргенін көрсетеді.
- Брахиозаврлардың алдыңғы аяқтарының ұзындығы арқасындағы көлбеу дене құрылымын тудырған. Бұл ерекшелік олардың денесін биікке көтеріп, жапырақтарға жетуін жеңілдеткен.
- Бұл алып жануарлардың тісі жалпақ әрі қалың болған. Олармен тек жұмсақ өсімдіктерді шайнаған, ал қатты бұтақтарды тістеу олар үшін қиын болған.
- Ғалымдар брахиозаврлардың миы денесіне қарағанда өте кішкентай болғанын анықтаған. Бірақ олардың жүйке жүйесі қарапайым болса да, тіршілік етуге жеткілікті деңгейде дамыған.
- Брахиозаврлар жер бетінде баяу қозғалған, сағатына 10–15 шақырым жылдамдықпен жүрген. Олардың бұл баяулығы дене салмағы мен аяқ құрылымына байланысты болған.
- Бұл жануарлардың өкпесі қазіргі құстардың тыныс алу жүйесіне ұқсас болған. Мұндай құрылым оттегіні тиімді сіңіруге мүмкіндік беріп, үлкен денеге жеткілікті ауа жеткізген.
- Ежелгі кезеңде брахиозаврлар тіршілік еткен кезде Жердің климаты ылғалды және жылы болған. Бұл жағдай өсімдіктердің мол өсіп, шөпқоректі жануарларға қолайлы орта қалыптастырған.
- Алғашқы брахиозавр сүйектері 1900 жылы Америка Құрама Штаттарының Колорадо штатында табылған. Бұл ашылу палеонтология ғылымында жаңа кезеңнің басталуына себеп болды.
- Кейіннен Африка аумағында табылған қазба қалдықтары брахиозаврлардың кең таралған түр екенін дәлелдеді. Бұл олардың бейімделгіш әрі күшті тіршілік иелері болғанын көрсетеді.
- Брахиозаврлар жұмыртқа арқылы көбейген. Бірақ олардың жұмыртқаларының нақты көлемі мен ұя салу тәсілі әлі күнге дейін толық зерттелмеген.
- Кейбір ғалымдар бұл динозаврлардың денесінде артық жылуды реттейтін ерекше қан айналым жүйесі болған деп болжайды. Себебі алып денеге температураны реттеу оңай емес.
- Брахиозаврлар суда өмір сүрмеген, керісінше құрлықта жүрген. Бұрын кейбір зерттеушілер олар судың ішінде жүрген деп ойлаған, алайда кейінгі деректер бұл болжамды жоққа шығарды.
- Олардың қаңқасы өте ауыр болғанымен, сүйек құрылымы іші қуыс, яғни жеңіл әрі мықты болған. Бұл дененің жалпы салмағын азайтып, қозғалысты жеңілдеткен.
- Қазіргі уақытта брахиозаврлар туралы деректер музейлерде, ғылыми басылымдарда және балалар энциклопедияларында жиі кездеседі. Олар динозаврлар әлемінің символына айналған.
- Брахиозаврлар кино мен мультфильмдерде жиі бейнеленіп, көрерменге ежелгі дәуірдің әсерлі бейнесін жеткізіп отырады. Бұл олардың танымалдылығын арттыра түсуде.
Осы мәліметтер брахиозаврлар туралы ғылыми және тарихи танымды кеңейте түседі. Бұл деректер арқылы ежелгі дәуірдегі табиғат пен жануарлар әлемінің ерекшелігі туралы тереңірек білуге болады. Брахиозаврлар – тек өткеннің ескерткіші ғана емес, сонымен қатар зерттеушілер үшін жұмбаққа толы қызықты нысан болып қала береді. Табиғат тарихын түсіну осындай алып жаратылыстарды зерттеуден басталады.
