Бокс – ежелгі дәуірден бері дамып келе жатқан спорт түрлерінің бірі. Бұл спорт адамның физикалық және психологиялық төзімділігін сынайды, сондай-ақ шапшаңдық пен дәлдікті талап етеді. Көптеген елдерде танымал болғанымен, оның тарихы мен ерекшеліктері туралы бәрі бірдей біле бермейді. Төменде осы спортқа қатысты қызықты деректер берілген.
- Бокс тарихы бірнеше мың жылға созылады. Ежелгі Мысыр, Грекия және Римде қолғапсыз жұдырықтасу жарыстары ұйымдастырылған.
- Бұл спорт Олимпиада ойындарының бағдарламасына 1904 жылы енгізілді. Ол алғаш рет АҚШ-тың Сент-Луис қаласында өткен Олимпиадада ресми жарыс түріне айналды.
- Кәсіби бокстағы ең жылдам нокаут рекорды 4 секундта тіркелген. Бұл рекордты 1947 жылы Майк Коллинз есімді боксшы орнатқан.
- Қорғаныс техникасы бокста маңызды рөл атқарады. Мұхаммед Әлидің әйгілі «көбелектей ұшып, арадай шағу» стилі осы спорттағы ең тиімді тәсілдердің бірі саналады.
- Бокстың алғашқы қолғаптары XVIII ғасырда пайда болды. Олар қазіргі үлгіден әлдеқайда жеңіл және жұқа болған, ал бұрынғы жекпе-жектерде қолғапсыз жұдырықтасу жиі кездесетін.
- Ринг атауы «шеңбер» деген мағына берсе де, қазіргі бокс алаңы шаршы пішінде жасалады. Бұл өзгеріс спортшылардың қозғалысын шектеу және әділетті жекпе-жек өткізу үшін енгізілген.
- Кәсіби боксшылар өздерінің салмақ дәрежесіне байланысты жарыстарға қатысады. Барлығы 17 түрлі салмақ санаты бар, ең жеңілі – мини-флай салмақ, ал ең ауыры – супертяж.
- 1996 жылғы Олимпиадада әйелдер боксы алғаш рет көрсетілімдік спорт түрі ретінде енгізілді. Ал 2012 жылы Лондон Олимпиадасында ол ресми жарыстар қатарына қосылды.
- Ең ұзақ бокс жекпе-жегі 110 раундқа созылған. Бұл жекпе-жек 1893 жылы Энди Боуэн мен Джек Берк арасында өтті және жеті сағаттан астам уақытқа созылған.
- Бокс әлеміндегі ең қымбат жекпе-жектердің бірі Флойд Мейвезер мен Мэнни Пакьяо арасында өтті. Бұл кездесу 2015 жылы ұйымдастырылып, жалпы табысы 600 миллион доллардан асқан.
- Ресми ережелер бойынша, боксшыларға тек жұдырықтарын қолдануға рұқсат етіледі. Тізе, шынтақ немесе басқа дене мүшелерін қолдану ережелерді бұзу болып саналады.
- Боксшылардың бас киім кию ережесі уақыт өте келе өзгерді. Бұрын әуесқой боксшылар міндетті түрде бас киім киюге тиіс болса, 2013 жылдан бастап бұл талап ерлер арасындағы жарыстарда алынып тасталды.
- Бокстың кәсіби деңгейдегі алғашқы чемпиондық белбеуі 1880 жылдары енгізілген. Қазіргі таңда бұл белбеулерді WBA, WBC, IBF және WBO сияқты ұйымдар ұсынады.
- Боксшылардың жаттығуында секіртпе арқылы жаттығу маңызды орын алады. Бұл әдіс жылдамдық пен координацияны жақсартуға көмектеседі.
- Бокс тарихында чемпиондық титулын ең ұзақ қорғаған боксшы – Джо Луис. Ол 1937 жылдан 1949 жылға дейін ауыр салмақтағы чемпиондық атағын сақтап қалған.
- 1980 жылдары компьютерлік статистика жүйесі енгізілді. Бұл жүйе әр боксшының соққыларының дәлдігін және тиімділігін анықтау үшін қолданылады.
- Қос қолғаптың арасындағы салмақ айырмашылығы бар. Кәсіби боксшылар 8-10 унция салмақтағы қолғаптарды қолданса, әуесқой боксшылар 10-12 унция қолғап киеді.
- Бокста «құлаған боксшыны» санау жүйесі бар. Егер боксшы нокдаунға түссе, төреші оған 10 секунд ішінде орнынан тұруға мүмкіндік береді.
- Бокс тек күш емес, тактика мен жылдамдық та маңызды рөл атқарады. Көптеген чемпиондар қарсыластың соққыларынан жалтару және күтпеген шабуыл жасау арқылы жеңіске жетеді.
Бокс – шапшаңдық пен шеберлікті талап ететін спорт. Ол спортшыларға физикалық және психологиялық төзімділік береді, сондай-ақ тактикалық ойлау қабілетін дамытады. Бұл спорт түрі ғасырлар бойы дамып, көптеген жанкүйерлердің ықыласына бөленіп келеді. Бүгінде бокс әлемдегі ең танымал спорттардың бірі ретінде өз мәртебесін сақтап отыр.
