Қазақ халқының тәуелсіздігі үшін күрескен Кенесары ханның есімі тарихта ерекше орын алады. Оның жорықтары мен ерлігі туралы деректер ұлттың азаттық жолындағы қайсар рухын айқын көрсетеді. Кенесары ханның жорықтарына қатысты мәліметтер оның батылдығы мен көрегендігін дәлелдейді. Төменде сол бір күреске толы кезеңнің қызықты фактілерімен таныса аласыз.
- Кенесары Қасымұлы 1837 жылы ресми түрде көтеріліс бастады. Бұл қозғалыс Қазақ хандығының тәуелсіздігін қалпына келтіруді мақсат етті.
- Оның жорықтары Орта жүздің барлық аймағын қамтыды. Кейін Кіші жүз бен Ұлы жүздің жерлеріне де тарады.
- Кенесары ханның жасағының саны кей кезеңде 20 мың сарбазға дейін жетті. Бұл сол заман үшін үлкен әскери күш саналды.
- Ол шебер дипломат ретінде көрші қырғыз, қоқан және басқа да хандықтармен келіссөздер жүргізген. Бірақ олардың көпшілігі Кенесарыны қолдаудан бас тартты.
- Кенесары Ресей империясының бекіністеріне бірнеше рет шабуыл жасады. Соның ішінде Ақмола, Қарқаралы және Көкшетау маңындағы бекіністерді атап өтуге болады.
- 1838 жылы Кенесары хан Ақмола бекінісін басып алып, өртеп жіберді. Бұл жеңіс көтерілісшілер рухын көтерді.
- Кенесары тек әскери әрекеттермен ғана емес, ел ішінде тәртіп орнатумен де айналысты. Ол салық жүйесін енгізіп, әділ сот билігін қалыптастырды.
- Оның жорықтары кезінде арнайы тыңшылар мен елшілер жүйесі жұмыс істеген. Бұл ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін маңызды болды.
- Кенесары хан өз сарбаздарын еуропалық әскери үлгіде даярлауға тырысты. Қару-жарақ пен әскери тактиканы жетілдірді.
- Ол көтеріліс барысында Қазақ хандығының жоғарғы билігін қайта орнатты. Өзінің хан сайланғанын бүкіл халыққа жария етті.
- Кенесарының басты мақсаты – қазақ жерін Ресей бодандығынан және Қоқан хандығының езгісінен қорғау болды. Ол екі жақты қысымға төтеп беруге тырысты.
- 1841 жылы Ташкент пен Түркістанға жорық жасады. Бірақ бұл бағытта толық жеңіске жете алмады.
- Кенесары ханның жорықтары Жетісу жеріне дейін жетті. Бұл аймақта да ол халықты азаттық күресіне жұмылдырды.
- Ресей империясы Кенесарыға қарсы бірнеше жазалау отрядтарын жіберді. Алайда көтерілісшілер ұзақ уақыт бойы қарсылық көрсетті.
- 1847 жылы Кенесары қырғыз жерінде соңғы жорықтарының бірін жасады. Осы жерде ол тұтқындалып, қаза тапты.
- Кенесарының өлімі қазақ халқы үшін ауыр қайғы болды. Бірақ оның күресі ұлттың азаттық идеясын мәңгілікке қалдырды.
- Оның жорықтары қазақ батырлық эпостарына арқау болды. Кенесарының ерлігі халық жадында сақталды.
- Кенесарының інісі Наурызбай батыр да жорықтардың белсенді қатысушысы болды. Ол ағасының сенімді серігі саналды.
- Кенесары ханның қолбасшылық қабілеті көптеген тарихшылар тарапынан жоғары бағаланған. Оның тактикалық шешімдері сол кезең үшін ерекше жаңашыл болды.
- Бүгінгі күні Кенесары ханның есімімен Қазақстанда ескерткіштер орнатылып, көшелер аталған. Оның жорықтарына қатысты зерттеулер жалғасуда.
Осы мәліметтер Кенесары ханның жорықтарының тарихи маңызын айқындай түседі. Оның күресі ұлт тәуелсіздігі жолындағы ерліктің жарқын үлгісі болды. Мұндай деректер арқылы біз батыр бабамыздың ерлік жолын ұмытпай, оның аманатына адал болуды түсінеміз. Кенесары ханның рухы қазақ халқының азаттығы мен бірлігінің символына айналды.
