Тәуелсіздік алғаннан кейін Қазақстан халықаралық аренада өз орнын айқындау үшін маңызды қадамдар жасады. Соның бірі – Біріккен Ұлттар Ұйымына мүшелікке өтуі. Бұл тарихи оқиға елдің бейбітшілікке, ынтымақтастыққа және жаһандық тұрақтылыққа ұмтылысын көрсетті. Төменде осы үдеріс пен оған байланысты маңызды деректер ұсынылады.
- Қазақстан Біріккен Ұлттар Ұйымына 1992 жылы 2 наурызда ресми түрде қабылданды. Бұл күні Нью-Йорктегі штаб-пәтерде салтанатты рәсім өтті. Қазақстанмен қатар тағы бірнеше ел ұйымға мүше болды.
- Қазақстан БҰҰ-ның 168-ші мүшесі ретінде тіркелді. Бұл мәртебе елдің халықаралық құқық субъектісі ретінде танылғанын білдіреді. Жаңа тәуелсіз мемлекет үшін бұл маңызды қадам болды.
- Елдің БҰҰ-ға қосылуы туралы өтініш 1992 жылы 31 қаңтарда тапсырылған. Өтінішті Қазақстан Республикасының сол кездегі Сыртқы істер министрі Төлеутай Сүлейменов жолдаған. Құжатта Қазақстанның бейбітсүйгіш саясаты ерекше атап көрсетілді.
- Біріккен Ұлттар Ұйымындағы алғашқы баяндаманы Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев жасады. Ол 1992 жылғы қыркүйекте өткен Бас Ассамблеяның 47-сессиясына қатысып, әлемдік қауіпсіздік, қарусыздану және ядролық сынақтарға қарсы бастамалар көтерді. Бұл сөз елдің бейбітшілік жолындағы бағытын айқындады.
- Қазақстан БҰҰ-ға мүше болғаннан кейін бірқатар маңызды халықаралық конвенцияларға қосылды. Олардың ішінде ядролық қаруды таратпау, қоршаған ортаны қорғау және адам құқықтарын сақтау туралы келісімдер бар. Бұл елдің жаһандық жауапкершілікті бөлісуге дайын екенін көрсетті.
- 1992 жылы БҰҰ-ның Нью-Йорктегі штаб-пәтерінде Қазақстанның мемлекеттік туы алғаш рет көтерілді. Бұл сәт тәуелсіз мемлекеттің әлемдік қауымдастыққа ресми қосылғанын бейнеледі. Рәсімде ел делегациясы мен халықаралық дипломаттар қатысты.
- Қазақстан 1993 жылдан бастап БҰҰ-ның түрлі құрылымдарында белсенді жұмыс істей бастады. Ел ЮНИСЕФ, ЮНЕСКО, Даму бағдарламасы және Атом энергиясы жөніндегі агенттікпен тығыз байланыс орнатты. Бұл өз кезегінде ұлттық саясатты халықаралық тәжірибемен үйлестіруге мүмкіндік берді.
- Қазақстан БҰҰ шеңберінде ядролық қарусыздану бастамаларын тұрақты түрде көтеріп келеді. Ел өз еркімен әлемдегі төртінші ірі ядролық арсеналдан бас тартты. Бұл шешім БҰҰ аясында жоғары бағаланды.
- 2017–2018 жылдары Қазақстан БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесінің тұрақты емес мүшесі болды. Бұл орынға Қазақстан алғаш рет сайланды және Орталық Азия елдері ішінен алғаш болып бұл мәртебеге ие болды. Кеңестегі мүшелігі кезінде ел лаңкестікпен күрес, бейбітшілік орнату және адам құқықтарын қорғау мәселелеріне белсенді атсалысты.
- Қазақстан Астанада (қазіргі Астана) БҰҰ-ның бірнеше агенттіктерінің өңірлік өкілдіктерін ашты. Мұнда ЮНИСЕФ, Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы, Халықаралық көші-қон ұйымы сияқты мекемелер жұмыс істейді. Бұл елдің халықаралық гуманитарлық бастамаларға қатысуын кеңейтті.
- Ел БҰҰ аясында өткізілетін көптеген жаһандық конференцияларға белсенді түрде қатысып келеді. Қазақстан климаттың өзгеруі, орнықты даму, кедейлікпен күрес тақырыптарында бастамалар ұсынған. Бұл ұсыныстар халықаралық деңгейде қолдау тапты.
- Қазақстан 2002 жылы БҰҰ шеңберінде Азиядағы өзара іс-қимыл және сенім шаралары кеңесін (АӨСШК) ілгерілету туралы бастама көтерді. Бұл құрылым кейіннен өңірлік қауіпсіздік мәселелерін талқылайтын маңызды алаңға айналды. Оның аясында бейбітшілік пен ынтымақтастыққа бағытталған жобалар жүзеге асырылуда.
- БҰҰ Бас хатшылары Қазақстанның сыртқы саясаттағы тұрақтылығы мен бейбіт бастамаларын бірнеше рет жоғары бағалады. Елдің ядролық қарусыздану мен терроризмге қарсы күреске қосқан үлесі ерекше аталды. Бұл Қазақстанның халықаралық беделін нығайтты.
- Қазақстанда БҰҰ-ның қоғамдық ақпарат департаменті жұмыс істейді. Ол тұрғындар мен жастар арасында БҰҰ қызметі туралы ақпарат таратады. Сонымен қатар әртүрлі білім беру және әлеуметтік жобаларды қолдайды.
- Ел БҰҰ миссияларына бейбіт әскери қызметкерлер мен бақылаушылар жіберу тәжірибесін де бастады. Бұл қадам Қазақстанның жаһандық тұрақтылыққа өз үлесін қосуға деген ұмтылысын көрсетеді. Мұндай миссияларға қатысу елдің халықаралық рөлін арттыра түсті.
- 2015 жылы Қазақстан Біріккен Ұлттар Ұйымының Орнықты даму мақсаттарын қолдап, оларды жүзеге асыру жолында нақты қадамдар жасай бастады. Бұл мақсаттар кедейлікті жою, білім беру мен денсаулық сақтау салаларын жақсарту сияқты бағыттарды қамтиды. Елде осыған байланысты ұлттық бағдарламалар қабылданды.
- Қазақстан ядролық сынақтарға толық тыйым салу жөніндегі Шарттың белсенді жақтаушысы саналады. Елдің бастамасымен 29 тамыз – Халықаралық ядролық сынақтарға қарсы күрес күні болып жарияланды. Бұл күн БҰҰ күнтізбесіне ресми түрде енгізілген.
- Елдің БҰҰ-мен тығыз байланысы мәдениет, білім, экология және адам құқықтары салаларында да көрініс табады. Қазақстан халықаралық жобаларға қатысу арқылы өз тәжірибесімен бөлісіп, жаһандық мәселелерге өз көзқарасын ұсынады. Бұл ынтымақтастық елдің дамуындағы маңызды бағыттардың бірі.
- БҰҰ аясындағы ынтымақтастық Қазақстан үшін халықаралық әріптестікті нығайтудың тиімді құралына айналды. Елдің ұсыныстары мен идеялары түрлі елдер мен ұйымдар тарапынан қолдау тапты. Бұл Қазақстанның сыртқы саясаттағы ашықтығын айғақтайды.
Осы мәліметтер Қазақстанның БҰҰ-ға мүшелігі ел үшін тек саяси маңызы бар акт қана емес, сонымен бірге халықаралық аренада бедел жинауға мүмкіндік бергенін көрсетеді. БҰҰ-мен арадағы ынтымақтастық түрлі салаларда жаңа мүмкіндіктерге жол ашты. Қазақстанның бейбітшілікке негізделген бастамалары жаһандық деңгейде танылды. Бұл елдің әлемдік қауымдастық алдындағы жауапкершілігін нығайтып, дамудың жаңа кезеңіне жол ашты.
