Скунс – аты аталған сәтте-ақ көпшілікке жағымсыз иіс еске түсетін ерекше жануар. Алайда бұл тіршілік иесінің табиғаттағы рөлі, мінез-құлқы мен физиологиясы жайлы білуге тұрарлық мәліметтер көп. Ғылымда мейлінше зерттелгенімен, скунстар туралы әлі күнге дейін көптеген адамдар біле бермейтін деректер бар. Төменде осы жануарға қатысты қызықты әрі нақты мәліметтермен таныса аласыз.
- Скунстар негізінен Солтүстік және Орталық Америкада таралған. Олар орман алқаптарында, бұталы далаларда және адамға жақын маңдағы жерлерде де тіршілік ете береді.
- Бұл жануарлар – жалғыз жүретін тіршілік иелері. Тек көбею маусымында ғана жұптасып, қалған уақытта жеке өмір сүреді.
- Скунстың ең танымал ерекшелігі – артқы безінен бөлінетін өткір иісті сұйықтық. Бұл сұйықтық қорғану тәсілі ретінде қолданылады және иісі ұзақ уақыт бойы кетпей тұрады.
- Шашыратылған иіс 3-5 метр аралығына дейін жетуі мүмкін. Ал бұл иіс адам немесе жануардың киіміне немесе жүніне сіңіп қалса, бірнеше күн бойы сақталады.
- Скунс жауына бірден шабуылдамайды, алдымен ескерту белгілерін көрсетеді. Ол арқа бұлшық еттерін керіп, құйрығын көтеріп, жерді тырнап, дыбыс шығарады.
- Бұл жануар өз сұйықтығын үнемдеп шашады, себебі оны қайта қалпына келтіруге бірнеше күн қажет. Егер сұйықтық толығымен жұмсалса, скунс біраз уақыт қорғансыз қалады.
- Скунстар өздеріне қауіп төндіргенде ғана иіс шашады. Сондықтан олар адам немесе жануарға себепсіз зиян келтірмейді.
- Скунстардың иіс сұйықтығы құрамында күкірт негізіндегі қосылыстар бар. Бұл заттар ауада баяу таралып, өткір әрі тұрақты иіс қалдырады.
- Бұл жануарлар түнде белсенді болады. Олар күндіз ұйықтап, түнгі уақытта азық іздеуге шығады.
- Скунстың көру қабілеті әлсіз, бірақ иіс сезу және есту жүйесі жақсы дамыған. Осы қасиеттері арқылы ол өзіне азық табады және қауіптен сақтанады.
- Олардың рационына жәндіктер, ұсақ кеміргіштер, құс жұмыртқалары және жемістер кіреді. Скунстар – нағыз бәрін жейтін жануарлар.
- Бұл жануар улы жыландарға қарсы төзімді келеді. Ол кейбір улы түрлерді қорықпай жеп, уына қарсы тұра алады.
- Скунстың бірнеше түрі бар. Ең танымал түрі – жолақты скунс, оның арқасында қара-ақ жолақтар айқын байқалады.
- Мұндай түстер жануардың улы немесе қауіпті екенін білдіретін ескерту белгісі ретінде қызмет етеді. Табиғатта мұндай визуалды қорғаныс кең таралған.
- Скунстың терісі бұрын аң шаруашылығында қолданылған. Бірақ жағымсыз иісінің салдарынан ол кең көлемде таралған жоқ.
- Бұл жануар көктемде көбеюге кірісіп, 60 күнге жуық буаз болады. Бір аналық 2-ден 10-ға дейін ұрпақ әкелуі мүмкін.
- Жаңа туған күшіктер соқыр әрі әлсіз болады. Олар алғашқы 6-8 апта бойы ананың қамқорлығында болады.
- Қыста скунстар нағыз қысқы ұйқыға кетпейді, бірақ белсенділігі күрт төмендейді. Олар арнайы індерге тығылып, азық қорын пайдаланады.
- Скунстар өте бейімделгіш. Қала маңында өмір сүріп, қоқыс контейнерлерінен де азық таба алады.
- Бұл жануар адамға қауіпті емес, тіпті кей елдерде оны үй жануары ретінде асырайды. Мұндай жағдайда иіс бездері арнайы операциямен алынып тасталады.
- Скунс иісінен арылу үшін арнайы химиялық қоспалар қажет. Көп жағдайда сутегі асқын тотығы, ас содасы мен сұйық сабын араластырылып қолданылады.
- Скунс табиғатта зиянкестерді жеп, экожүйеге пайда келтіреді. Ол өсімдік ауруларын тарататын жәндіктерді жояды.
- Скунс туралы көптеген мультфильмдер мен фильмдер түсірілген. Ең танымал кейіпкер – Пепе ле Пью есімді француз скунсы.
- Табиғатта скунстардың жауы аз, бірақ үкі, түлкі, койот сынды жыртқыштар кейде шабуыл жасауы мүмкін. Алайда скунстың иісі көбінесе оларды кері шегіндіреді.
- Табиғи ортада скунстың өмір сүру ұзақтығы 2-4 жылды құрайды. Ал қолда бағылған жағдайда бұл мерзім 10 жылға дейін ұзаруы мүмкін.
Бұл мәліметтер скунстардың табиғаттағы рөлін, мінез-құлқы мен бейімделу қабілетін жақсы түсінуге көмектеседі. Олар сырттай күлкілі көрінгенімен, күрделі биологиялық қасиеттерге ие жануарлар қатарында. Скунс табиғаттағы тепе-теңдікті сақтау жолында маңызды орын алады. Мұндай жануарларды зерттеу – қоршаған ортаны тереңірек түсінудің бір жолы.
