Ежелгі Грекия өркениетінің сәулеттік символына айналған Афины Акрополі – адамзат тарихындағы ұлы мәдени мұралардың бірі. Бұл ескерткіш ғасырлар бойы өнер, дін және саясаттың тоғысқан нүктесі ретінде қалыптасты. Оның әрбір тасында көне тарихтың ізі, әрбір құрылысында ежелгі гректердің даналығы сақталған. Төменде осы таңғажайып кешенге қатысты тарихи әрі көркем мәліметтермен таныса аласыз.
- Акрополь сөзі ежелгі грек тілінен аударғанда «жоғарғы қала» деген мағына береді. Ол Афины қаласының биік жартас үстінде орналасқан маңызды қорғаныс және діни орталық болған.
- Акрополь кешені біздің дәуірімізге дейінгі V ғасырда Периклдің басшылығымен салынған. Бұл кезең грек мәдениетінің гүлдену дәуірі саналады.
- Акропольдегі ең әйгілі ғимарат – Парфенон храмы. Ол Афина қаласының қамқоршысы саналатын құдай – Афинаға арналып тұрғызылған.
- Парфенон храмы дорийлік ордер стилінде салынған және оның бағандары ішке қарай аздап еңістеліп тұр. Бұл әдіс ғимаратты визуалды түрде мінсіз етіп көрсету үшін қолданылған.
- Акропольдегі барлық ғимараттар мәрмәрден тұрғызылған. Пентеликон тауының ақ мәрмәрі өзінің сапасы және жарықта алтын түстес жарқырауымен ерекшеленеді.
- Афина Акрополі Ежелгі Грекияда тек сәулеттік орталық қана емес, сонымен қатар діни рәсімдердің, фестивальдердің, шеру мен құрбандық шалудың басты орны болған.
- Эrechteion ғимараты өзінің әйгілі Кариатида бағандарымен танымал. Бұл бағандар әйел мүсіндері түрінде жасалып, ғимараттың кіреберіс бөлігін ұстап тұр.
- Акропольге кіретін басты қақпа – Пропилей деп аталады. Ол кешеннің ресми кіреберісі болып саналып, өзінің үйлесімді архитектурасымен көз тартады.
- V ғасырда Парфенон ішінде Афина құдайының алып мүсіні орнатылған. Бұл мүсінді атақты мүсінші Фидий жасаған, ал оның биіктігі 12 метрге жуық болған.
- Афина құдайының мүсіні піл сүйегінен және алтыннан жасалған. Өкінішке қарай, бұл өнер туындысы біздің заманымызға дейін сақталмаған.
- Орта ғасырларда Акрополь әртүрлі мақсатта қолданылған. Ол бірде шіркеуге, бірде мешітке, ал Осман империясы кезінде әскери қамалға айналған.
- XVII ғасырда Парфенон зеңбірек қоймасына айналдырылып, 1687 жылы венециялық шабуыл кезінде жарылып, қатты зақымданған.
- Акропольдегі көптеген мүсіндер мен фриздер бүгінде шетелдік мұражайларда сақтаулы. Ең әйгілі бөліктерінің бірі – Лорд Элгин алып кеткен Парфенон мүсіндері Лондондағы Британ музейінде орналасқан.
- Грекия үкіметі бұл мүсіндерді қайтаруды бірнеше рет ресми түрде талап еткен. Бұл мәселе бүгінгі күнге дейін халықаралық деңгейде талқыланып келеді.
- Акрополь 1987 жылы ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұралар тізіміне енді. Бұл оның жаһандық маңыздылығы мен тарихи құндылығын айғақтайды.
- Қазіргі уақытта Акропольде қалпына келтіру және сақтау жұмыстары жүргізіліп жатыр. Ғалымдар мен архитекторлар кешенді бастапқы кейпіне барынша жақын түрде жаңғыртуға тырысуда.
- Акропольге жыл сайын миллиондаған турист келеді. Бұл кешен – Грекияның ең көп баратын мәдени орындарының бірі.
- Жартас үстінде орналасқан бұл кешеннен Афины қаласының кең көрінісі ашылады. Бұл көрініс ежелгі мен қазіргі заманның керемет үйлесімін көрсетеді.
- Акрополь грек философиясы мен демократиясының символы ретінде де қабылданады. Себебі дәл осы қалада антикалық демократияның негізі қаланған.
- Акропольді көру – тек тарихи ескерткішпен танысу емес, сонымен қатар ежелгі өркениетті сезіну. Оның әр кірпіші мен бағанында мыңдаған жылдық тарихтың үні бар.
- Кешенге түнде жарық берілетін арнайы жүйе орнатылған. Бұл сәулеттік туындыны қараңғы уақытта да тамашалауға мүмкіндік береді.
- Акрополь туралы деректер көне грек авторларының еңбектерінде жиі кездеседі. Геродот, Фукидид пен Платон еңбектерінде бұл кешенге қатысты қызықты жазбалар бар.
- Афинада Акропольге арналған арнайы мұражай жұмыс істейді. Онда кешенге қатысты тарихи жәдігерлер, мүсіндер мен қалпына келтірілген бөліктер көрмеге қойылған.
- Акрополь – грек халқының ұлттық мақтанышы. Ол елдің тарихы мен руханиятының ажырамас бөлігіне айналған.
- Көптеген сәулетшілер мен суретшілер Акропольден шабыт алған. Бұл кешен әлемдік өнер мен архитектура тарихында мәңгілік орын алған нысан саналады.
Осындай нақты деректер Афины Акрополі тек антикалық ғимараттар жиынтығы емес, адамзат өркениетінің озық үлгісі екенін көрсетеді. Бұл кешен – көне мәдениеттің өшпес мұрасы, ғасырлар үнін сақтаған көркем шежіре. Оның көркемдігі мен тарихи маңыздылығы әлем халықтарының назарын әлі де өзіне тартып келеді. Сондықтан Афины Акрополін тану – бүкіл адамзаттың ортақ тарихына үңілу деген сөз.
