Тарихы терең Түркістан – қазақ даласының ғана емес, бүкіл Орталық Азияның рухани жүрегі. Мыңдаған жылдық шежіресі бар бұл қалада талай ханның ізі, талай әулиенің ілімі қалған. Түркі әлемінің бесігі саналған бұл мекен жайлы көпшілік біле бермейтін ерекше мәліметтер жетерлік. Сол таным көкжиегін кеңейтетін қызықты тұстарды назарларыңызға ұсынамыз.
- Түркістан – Қазақстандағы ең көне қалалардың бірі, оның тарихы шамамен 1500 жылға созылады. Бұл аймақ алғашқы рет ІІІ–V ғасырларда Ясы атауымен белгілі болған.
- Қала аты «түріктердің мекені» деген мағына береді. Ол тарихи жазбаларда XII ғасырдан бастап «Түркістан» атауымен жиі кездеседі.
- Түркістан – Қожа Ахмет Ясауидің мәңгілік мекені. Ұлы сопының кесенесі қаладағы басты тарихи ескерткіштердің бірі және ол ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұралар тізіміне енген.
- Қожа Ахмет Ясауи кесенесі Әмір Темірдің бұйрығымен XIV ғасырда тұрғызылған. Ол – Орта Азиядағы ең ауқымды және сәулеті күрделі діни құрылыстардың бірі.
- Бұл кесене тек діни орталық емес, сонымен қатар ортағасырлық түркі сәулет өнерінің озық үлгісі саналады. Оның қабырғалары мен күмбездері көгілдір плиткалармен көмкерілген.
- Түркістанда Қазақ хандығының оннан астам ханы жерленген. Олардың қатарында Есім хан, Тәуке хан сынды тарихи тұлғалар бар.
- Есім ханның «Есім ханның ескі жолы» аталатын заңдар жүйесі Түркістанда қабылданған. Бұл қазақ даласындағы алғашқы жазбаша құқықтық құжаттардың бірі.
- XVIII ғасырда Түркістан қазақ халқы үшін діни және саяси орталыққа айналды. Елдің маңызды шешімдері дәл осы жерде қабылданып отырған.
- Түркістанда орналасқан тарихи ескерткіштердің саны 200-ден асады. Бұл көрсеткіш қаланың мәдени маңыздылығын айқын көрсетеді.
- Қалада әлі күнге дейін Қожа Ахмет Ясауидің ұстазына арнап салынған Арыстан баб кесенесі ерекше құрметке ие. Бұл орынға зиярат етіп келушілердің қарасы үзілмейді.
- Түркістандағы Шілдехана мешіті мен Жұма мешіті де тарихи маңызы жоғары діни нысандардың қатарында. Олар ислам мәдениетінің өркендеуіне айтарлықтай үлес қосқан.
- Қалада көптеген киелі бұлақтар мен құдықтар бар. Аңыздарға сенсек, бұл жерлер шипалы әрі қасиетті саналады.
- Түркістан маңындағы Күлтөбе қалашығы археологтар үшін ерекше қызығушылық тудырады. Бұл көне қоныс жергілікті өркениеттің даму кезеңдерін көрсететін маңызды ескерткіш.
- Қалада ашылған «Ұлы Дала Елі» орталығы мен «Ясауи мұрасы» музейі арқылы келушілер қазақ тарихының рухани байлығымен жақын таныса алады. Бұл мекемелерде жәдігерлермен қатар интерактивті экспозициялар да көптеп ұсынылған.
- Түркістан 2021 жылы ресми түрде облыс орталығына айналды. Бұл қала дамуына серпін беріп, жаңа нысандардың салынуына ықпал етті.
- Қазіргі Түркістан – ежелгі рух пен заманауи өркениетті тоғыстырған ерекше қала. Мұнда көне дәстүр мен жаңа технологиялар үйлесім тапқан.
- Қалада жыл сайын халықаралық деңгейдегі мәдени іс-шаралар ұйымдастырылады. Түркі әлемі университеттері мен ұйымдарының бас қосатын орталықтарының бірі де дәл осы өңірде орналасқан.
- Түркістанда салынып жатқан жаңа мешіт – Орталық Азиядағы ең үлкен мешіттердің бірі болмақ. Ол қазіргі архитектура мен дәстүрлі стильді біріктіру арқылы бой көтеруде.
- Қала маңында Түркістан музыкалық мектебі ежелгі саз өнерін жандандырумен айналысады. Онда домбыра, қобыз және сазсырнай секілді аспаптарда ойнау үйретіледі.
- Түркістанда туристерге арналған заманауи кешендер мен қонақ үйлер саны күннен-күнге артып келеді. Бұл өңірдің туристік әлеуеті жыл өткен сайын артып отыр.
- Қалада экотуризм бағытында да даму байқалады. Түркістан облысында орналасқан Сауран қалашығы мен Қаратау жоталары табиғат пен тарихты қатар сезінуге мүмкіндік береді.
- Түркістан – Қазақстандағы жалғыз қала, онда мешіт, медресе, кесене және мұражайлар бір аймақта орналасқан. Бұл жағдай туристер үшін ерекше тартымдылық туғызады.
- Қалада әр жұма күні тарихи мешіттерде діни рәсімдер мен уағыздар жүргізіледі. Мұндай дәстүрлер қаланың рухани өмірінде айрықша орын алады.
- Түркістан – қазақ хандарының таққа отыру рәсімдері өткен қасиетті мекен. Бұл тарихи рәсімдердің іздері қалада түрлі ритуалдық орындарда сақталған.
- Түркістанның тарихи орталығы арнайы қорғалатын аймақ болып табылады. Онда құрылыс пен жөндеу жұмыстары ерекше бақылаумен жүргізіледі.
- Түркістан – тек өткеннің қаласы емес, ол – болашаққа сеніммен қарайтын заманауи мәдениет ордасы. Мұндағы әрбір тас, әрбір көше – терең мағына мен тарихи естеліктің куәсі.
Түркістан туралы осындай таңғаларлық тұжырымдарды білу арқылы біз бұл мекеннің терең тарихы мен қазіргі тыныс-тіршілігін толық түсіне аламыз. Оның қасиеттілігі де, мәдениеті де өзара тығыз байланыста дамып келе жатыр. Көне қалаға қатысты айтылар қызықты оқиғалар мен тың мәліметтер әлі де көп. Түркістан – ғасырлар мен ұрпақтарды жалғап тұрған шынайы тарихи алтын көпір.
