Стамбул – тарих пен мәдениет тоғысқан, көне мен жаңаның үйлесім тапқан ерекше қала. Еуразияның түйіскен жерінде орналасқан бұл шаһар ғасырлар бойы түрлі өркениеттерге астана болған. Түркі дүниесі мен ислам әлемі үшін ғана емес, бүкіл адамзат үшін маңызы зор мекен саналады. Төменде осы ерекше қала жайлы тарихи, мәдени әрі географиялық тұрғыдан маңызды деректер жинақталған.
- Стамбул – әлемде екі құрлықта орналасқан жалғыз қала. Оның бір бөлігі Азияда, екінші бөлігі Еуропада орналасқан.
- Қаланың қазіргі атауы «Стамбул» болса да, тарихта ол Византия, Константинополь және Новая Рома деген аттармен танымал болған. Бұл атаулар әр кезеңдегі билік пен діннің ықпалын көрсетеді.
- Стамбул 330 жылдан 1453 жылға дейін Византия империясының астанасы болған. Кейін 1453 жылы Осман сұлтаны ІІ Мехмет қаланы жаулап алып, оны Осман мемлекетінің орталығына айналдырды.
- Қалада 3000-нан астам мешіт бар. Солардың ішінде әйгілі Сұлтанахмет мешіті мен Айя-София тарихи және сәулеттік ерекшеліктерімен әлемге танылған.
- Айя-София бұрын шіркеу, кейін мешіт, одан соң мұражай болған. Қазір қайтадан мешіт ретінде жұмыс істеп тұр.
- Стамбулда орналасқан Босфор бұғазы Еуропа мен Азияны бөліп жатыр. Бұл су жолы Қара теңіз бен Мармара теңізін байланыстырады.
- Қаланың тарихи орталығы ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұралар тізіміне енген. Бұл аумақтағы ескерткіштер көне дәуірлердің куәсі саналады.
- Қалада әлемдегі ең көне және ірі жабық базарлардың бірі – Үлкен базар орналасқан. Мұнда 4000-ға жуық дүкен бар және күн сайын мыңдаған адам келеді.
- Стамбулдың астында ежелгі су сақтау қоймасы – Еребатан цистернасы бар. Ол VI ғасырда салынған және әлі күнге дейін сақталып отыр.
- Қалада әлемдегі ең көне трамвайлардың бірі қатынайды. Бұл көлік түрі қазіргі заман мен ескі дәстүрдің қатар өмір сүретінін көрсетеді.
- Стамбулда 15 миллионнан астам адам тұрады. Бұл оны Түркияның ең халқы көп қаласы етеді.
- Қалада 39 әкімшілік аудан бар. Әр ауданның өз мәдениеті, тарихы және ерекшелігі бар.
- Осман империясы кезінде салынған Топқапы сарайы кезінде сұлтандардың резиденциясы болған. Қазір бұл сарай – танымал тарихи мұражай.
- Қаладағы Галата мұнарасы XIII ғасырда салынған. Мұнарадан қала мен Босфордың көрінісі керемет ашылады.
- Стамбулда жүздеген тарихи шіркеулер, синагогалар мен кесенелер бар. Бұл оның көпконфессиялы және көпмәдениетті қала екенін білдіреді.
- Қала түрлі фильмдер мен романдарға шабыт берген. Мысалы, Джеймс Бонд пен Дэн Браун шығармаларында Стамбул маңызды орын алады.
- Стамбул жыл сайын миллиондаған туристі қабылдайды. Туризм – қаланың негізгі табыс көздерінің бірі.
- Қалада әлемдік деңгейдегі университеттер мен ғылыми мекемелер бар. Бұл жер көптеген зерттеушілер мен студенттер үшін білім ордасына айналған.
- Стамбулда ұйымдастырылатын халықаралық кинофестиваль, кітап жәрмеңкесі және өнер көрмелері мәдени өмірді байыта түседі. Қала әрдайым шығармашылық атмосферасымен ерекшеленеді.
- Түркияның ең әйгілі тағамдарының бірі – «сымит» осы қалада өте танымал. Бұл дөңгелек нанды көшеден де, мейрамханадан да табуға болады.
- Стамбул теңіз жағалауында орналасқандықтан, теңіз өнімдері асханасында кең орын алады. Қаланың балғын балығы мен «балык экмек» тағамы туристер арасында танымал.
- Қалада күніне миллиондаған адам қоғамдық көлікті пайдаланады. Метро, трамвай, паром және автобус жүйелері бір-бірімен жақсы байланысқан.
- Стамбулда танымал сән үйлері мен дизайнерлік дүкендер көптеп орналасқан. Бұл оны сауда мен сән орталықтарының біріне айналдырады.
- Қалада көне заманнан келе жатқан жерасты жолдары мен құпия өткелдер бар. Бұл жолдар көбіне тарихи мақсатта зерттеледі.
- Стамбулдың кейбір мешіттері мен сарайларында қолдан жасалған керамикалық тақташалар мен витраждар бар. Олар өнер мен қолөнердің дамығанын көрсетеді.
- Қаладағы түнгі өмір де өте белсенді. Музыкалық клубтар, театрлар мен концерт залдары кешкі уақытты қызықты өткізуге мүмкіндік береді.
Берілген мәліметтер Стамбулдың тек Түркия астанасы болмағанын, әлемдік мәдениет пен тарихта ерекше орны бар қала екенін дәлелдейді. Ғасырлар бойы әртүрлі халықтар мен өркениеттердің тоғысуы оның рухани және архитектуралық бейнесіне әсер еткен. Қалада заманауи өмір мен көне мұра қатар өрбігендіктен, ол әр адам үшін өзінше ерекше көрінеді. Осындай деректер арқылы Стамбулдың шынайы болмысын тереңірек танып-білуге болады.
