Ғылым тарихында аты алтын әріппен жазылған тұлғалардың бірі – Исаак Ньютон. Ол физика, математика, астрономия және философия салаларында адамзат ойының даму бағытын түбегейлі өзгерткен ғалым. Оның жаңалықтары тек ғылыми теориямен шектеліп қоймай, күнделікті өмірімізге де терең әсер етті. Енді осы ғалым туралы ерекше деректер мен мәліметтерге назар аударайық.
- Исаак Ньютон 1643 жылы Англияның Вулсторп ауылында дүниеге келген. Ол жеті айлық шала туған сәби болып өмірге келді, дәрігерлер оның аман қалуына күмәнданған.
- Ньютонның әкесі оның туғанына дейін қайтыс болған. Анасы Исаакты туысқандарына қалдырып, өзі екінші рет тұрмысқа шыққан.
- Бала кезінде Ньютон тұйық, ойшыл және техникалық заттарға қызығатын еді. Ол жел диірмен, күн сағаты және су сағаты сияқты қарапайым құрылғылар жасап шығарған.
- Кембридж университетінің Тринити колледжінде оқи жүріп, ол Евклид геометриясы мен Декарттың аналитикалық геометриясын зерттеген. Бұл білімдер кейін оның іргелі еңбектеріне негіз болды.
- 1665 жылы оба індеті кезінде университет уақытша жабылып, Ньютон үйіне оралды. Осы уақыт ішінде ол механика, оптика және математиканың негізгі тұжырымдамаларын әзірлеген.
- Аңыз бойынша, дәл осы кезде алма ағашының астында отырған Ньютон жерге түскен алманы көріп, тартылыс заңын ойлап тапқан. Бұл оқиға нақты дәлелденбегенімен, ол Ньютонның гравитация туралы ойларының символына айналды.
- Ньютон математиканың жаңа саласы – дифференциалдық және интегралдық есептеуді дамытты. Бұл жаңалық кейінгі ғылымның барлық саласына үлкен ықпал етті.
- 1687 жылы ол өзінің әйгілі «Табиғат философиясының математикалық принциптері» атты еңбегін жариялады. Бұл кітапта Ньютон механика мен гравитация заңдарын тұжырымдады.
- Ол әлемдегі денелердің қозғалысын сипаттайтын үш негізгі заңды – Ньютон заңдарын ұсынды. Бұл заңдар бүгінгі күнге дейін мектеп пен жоғары оқу орындарында оқытылады.
- Ньютон оптика саласында да жаңалық ашты. Ол ақ жарықтың түрлі түстерден құралатынын дәлелдеп, призманың көмегімен жарықты спектрге бөлді.
- Ғалым өзі жасаған телескоп арқылы жарықтың шағылу қасиетін зерттеді. Оның рефлектор телескоп үлгісі қазіргі телескоптардың негізіне айналды.
- Ньютон алхимиямен де айналысқан, ол заттардың қасиетін түсіну мақсатында түрлі тәжірибелер жүргізген. Бұл қызығушылығы оның ғылым мен мистиканы қатар зерттегенін көрсетеді.
- Ол Библияны терең зерттеп, дін мен ғылым арасындағы байланысты іздеген. Өз заманының діни және философиялық сұрақтарына да үлкен мән берген.
- Ньютон Британия патшалығының монеталар сарайының меңгерушісі қызметін атқарған. Ол ақша жүйесін реформалап, жалған ақша жасаушылармен күрес жүргізген.
- Ғалым өмірінің соңына дейін үйленбеген және балалары болмаған. Ол бар өмірін ғылымға және ізденіске арнаған.
- 1703 жылы Ньютон Лондон корольдік қоғамының президенті болып сайланды. Бұл ғылыми ұйымдағы қызметі оның беделін арттыра түсті.
- 1705 жылы Англия патшайымы Анна оны рыцарь дәрежесіне көтеріп, «Сэр» атағын берген. Ол ғылым саласында бұл атақты алған алғашқы адам болды.
- Ньютонның мінезі күрделі болған, кейде ашуланшақ, кейде тұйық мінез танытқан. Алайда ол өз жұмысына өте мұқият және табанды болған.
- Оның ғұмыр бойы жарыққа шығармаған қолжазбалары көп. Солардың бірі – оның қолымен жазылған математикалық және діни мәтіндер.
- Ньютон көзі тірісінде-ақ ғылым әлемінде аңызға айналған тұлға болды. Оның еңбектері Еуропа ғылымының даму бағытына тікелей әсер етті.
- Ол 1727 жылы 84 жасында өмірден озды. Ньютон Вестминстер аббаттығында, Англияның ұлы тұлғалары жерленген орындардың бірінде жерленген.
- Ғалымның құрметіне көптеген ғылыми бірліктер мен терминдер аталған. Мысалы, күштің өлшем бірлігі ньютон деп аталады.
- Ньютонның портреті көптеген жыл бойы ағылшын банкноттарында бейнеленген. Бұл оның ұлттық мақтаныш ретінде танылғанын көрсетеді.
- Ол ғылымға негізделген рационалды ойлауды насихаттаған. Бұл көзқарас Ағартушылық дәуірінің басталуына түрткі болды.
- Ньютон ғылымда тек формулалармен шектелмей, табиғат заңдарын терең түсінуге ұмтылды. Оның еңбектері ғылым мен философияны біріктірді.
- Ол ғарыштағы денелердің қозғалысы мен Жердегі құбылыстар арасында байланыс барын алғаш болып дәлелдеді. Бұл идея ғылымда тұтастық принципінің негізіне айналды.
- Ньютонның әйгілі сөзі: «Мен теңіз жағасындағы бала сияқтымын, ал шексіз шындық мұхит болып қала береді». Бұл оның ғылым алдындағы кішіпейілділігін көрсетеді.
- Оның есімімен аталатын мектептер, университеттер және ғылыми марапаттар бар. Бұл оның ғылыми мұрасының бүгінге дейін өзектілігін дәлелдейді.
- Ньютонның шығармалары әлі де ғылыми-зерттеу нысаны болып саналады. Олар тек физиктер үшін ғана емес, философтар мен тарихшылар үшін де қызығушылық тудырады.
- Ғалымның өмірі ғылымға деген адалдықтың, табандылықтың және ізденістің жарқын үлгісі. Ол адамзат ақыл-ойының шыңына көтерілген дара тұлға болды.
Исаак Ньютон туралы келтірілген бұл мәліметтер оның ғылымға қосқан өлшеусіз үлесін тереңірек түсінуге көмектеседі. Оның жаңалықтары адамзат өркениетінің іргетасына айналды және бүгінге дейін өз маңызын жоғалтқан жоқ. Ньютон ғылымды жүйелі, дәлелді және тұтас құбылыс ретінде дамытудың негізін қалады. Осындай ғалымдар тарихта сирек кездеседі, алайда олардың еңбегі ғасырлар бойы адамзат санасын дамытуды жалғастыра береді.
